Χαμομήλι

Το χαµοµήλι (Matricaria chamomile), είναι αρωµατικό και φαρµακευτικό φυτό, κοινότατο   στην   Ελλάδα.   Ανήκει στην οικογένεια των Συνανθηρών (Asteraceae) και είναι µονοετές ποώδες φυτό µε λείο, όρθιο και πολύκλαδο βλαστό, ύψους µέχρι 35 εκατοστά. Η ρίζα του είναι σκληρή και τα φύλλα του είναι σκισµένα σε πολλά µέρη. Τα άνθη µοιάζουν ιδιαίτερα µε αυτά  της  µαργαρίτας,  µε  λευκά  πέταλα  να  περιστοιχίζουν  µια κεντρική  κιτρινωπή  κεφαλή  στην  οποία  είναι  συγκεντρωµένη  η γύρη.  Έχει  ευχάριστη  µυρωδιά  και  ελαφρώς  πικρή  γεύση.  Το γνήσιο έλαιο χαµοµηλιού είναι πολύ ακριβό και έχει βαθύ µπλε χρώµα.  Άλλο είδος χαµόµηλου είναι το λεγόµενο ρωµαϊκό, «η ανθεµίδα η ευγενής», πολυετής πόα, που ανήκει στην ίδια οικογένεια µε τη µατρικάρια. Τα φύλλα είναι αρωµατικά, ελαφρά χνουδωτά, πολύ σκισµένα. Τα περιφερειακά άνθη των κεφαλιών είναι λευκά, ενώ της κεφαλής είναι σωληνοειδή κίτρινα. Περιέχει τις ίδιες φαρµακευτικές ουσίες του κοινού χαµοµηλιού και πολλές από τις ιδιότητές του.   Είναι µεσογειακό φυτό το οποίο αυτοφύεται στα χαντάκια των  δρόµων  και  στους  κήπους,  σε  χέρσα  και  καλλιεργηµένα εδάφη, στα λιβάδια και στους αγρούς σε όλη σχεδόν την Ελλάδα.  Η άνθηση και η συλλογή των ανθισµένων κορυφών του αρχίζει τον Απρίλιο και διαρκεί µέχρι και τον Ιούνιο.

∆ραστικές ουσίες

  Πτητικό έλαιο Το αιθέριο έλαιο περιέχει φαρνεζίνη, χαµαζουλίνη η οποία είναι αντιφλεγµονώδης και ισχυρό αντισηπτικό, µπιζαµπολόλ που είναι αντιµικροβιακό και ισχυρό αντισηπτικό επίσης.   Φλαβονοειδή Τανίνη,    απιγενίνη,    ρουτίνη.    Έχουν    αντιοξειδωτικές    και αντιφλεγµονώδεις ιδιότητες.   Mέταλλα-Ιχνοστοιχεία Ασβέστιο, Κάλιο, Μαγνήσιο, Κάδµιο.   Επιπλέον κουµαρίνες, φυτικά οξέα, λιπαρά οξέα, σαλικυλικά παράγωγα, πολυσακχαρίδια, αµινοξέα.   Ιδιότητες   Το  χαµοµήλι  αποτελεί  πλούσια  πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών λόγω των φλαβονών που περιέχει και δρα ενάντια στις ελεύθερες ρίζες. Επίσης είναι πολύ γνωστό και διαδεδοµένο αντιαλλεργικό βότανο µε πολύτιµες ηρεµιστικές ιδιότητες για τα µάτια,  επουλωτικές, καταπραϋντικές,  χαλαρωτικές  και θεραπευτικές ιδιότητες για το δέρµα και ευεργετικές για τα µαλλιά.  Θεωρείται πολύ δραστικό λόγω των δύο συστατικών του αιθέριου ελαίου του, τη χαµαζουλίνη και το µπιζαµπολόλ που είναι ισχυρά  αντισηπτικά.  Έχει  αντιβακτηριακή  και  αντιφλεγµονώδη δράση και δρα θεραπευτικά, αναπλαστικά και κατευναστικά λόγω της αζουλίνης που περιέχει, σε ερεθισµούς και φλογώσεις του δέρµατος καθώς και στην ακµή.   Χρήσεις   Η χρήση του χαµοµηλιού στο δέρµα έχει εξαιρετικά αποτελέσµατα. Συνιστάται για την οµορφιά του προσώπου , για τα µαλλιά, τα µάτια και γενικά για όλο το σώµα. Το αιθέριο έλαιό του συµµετέχει σε πολλά καλλυντικά για την φροντίδα του δέρµατος καθώς χρησιµοποιείται σε αφρόλουτρα, σε αντιηλιακά, σε κρέµες προσώπου, σώµατος, χεριών και σε άλλα προϊόντα περιποίησης του δέρµατος. Το έγχυµά του χρησιµοποιείται στο µπάνιο για χαλάρωση αλλά και για καταπραϋντικά ποδόλουτρα. Τα άνθη του χρησιµοποιούνται σε σκευάσµατα για µαλλιά (σαµπουάν, βαφές). Στο παρελθόν οι γυναίκες χρησιµοποιούσαν το εκχύλισµα του χαµοµηλιού για να πλένουν ή να ξανθύνουν τα µαλλιά και να παράγουν αρώµατα ενώ σήµερα γίνεται το ίδιο σε βιοµηχανική όµως κλίµακα.   Ιωάννα Χαλιμούρδα Διαιτολόγος - Διατροφολόγος ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης