Φασκόμηλο ιδιότητες

Το   φασκόµηλο (Salvia)  είναι   γνωστό   στον   κόσµο   µε   διάφορα ονόµατα, όπως ελελίφασκος ή αλισφακιά. Η Salvia ανήκει στην οικογένεια των Λαµιίδων ή Χειλανθών.  Πρόκειται για φυτά µε φύλλα ακέραια ή διαιρεµένα, ανάλογα µε το είδος, τα οποία διατάσσονται αντίθετα και µε άνθη συνήθως κόκκινα, βιολετί ή µπλε. Είναι πολυετής και αειθαλείς θάµνος, µε πολυάριθµα ανορθωµένα κλαδιά µέχρι 50 εκ. ύψος, µε έντονη αρωµατική οσµή, ξυλώδη στη βάση τους και τρυφερά στις κορυφές. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή ή επιµήκη, χνουδωτά και γκριζοπράσινα. Κάθε χειµώνα βγάζει καινούριους τρυφερούς βλαστούς και στο τέλος της άνοιξης βγαίνουν τα λουλού δια µε χρώµα πολύ ανοιχτό βιολετί.   Το είδος Salvia sclarea (Clary sage), είναι κοινώς γνωστό µε τα ονόµατα αγιάννης, γοργογιάννης, κ.α. Είναι διετές ποώδες φυτό µε έντονα αρωµατικά τριχωτά καρδιόσχηµα φύλλα και λευκά άνθη τα οποία έχουν από κάτω ροζ ή βιολετί αποχρώσεις. Από το είδος  αυτό λαµβάνεται αιθέριο έλαιο που χρησιµοποιείται στην αρωµατοποιία και στην παρασκευή καλλυντικών.   Το είδος Salvia officinalis προτιµά ηλιόλουστες περιοχές και πετρώδη, άγονα εδάφη. Πολλοί το θεωρούν ίδιο µε το τσάι του βουνού, αλλά αυτό είναι ένα σηµαντικό λάθος καθώς διαφέρουν οι θεραπευτικές ιδιότητές τους αλλά και η γεύση τους.  Απαντάται άφθονο στην λεκάνη της Μεσογείου, καλλιεργείται και συλλέγεται στη Γιουγκοσλαβία, στην Αλβανία, στην Τουρκία, στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στην ΝΑ Αφρική, στη Νότια και Κεντρική Αµερική. Από τα 900 περίπου είδη που περιλαµβάνει το γένος Salvia, στην Ελλάδα έχουν εντοπιστεί 23 είδη κοινώς γνωστά ως αγριοσφακιά, αλισφακιά, µηλοσφακιά, φασκοµηλιά, σπατζιά.   ∆ραστικές ουσίες   Πτητικό έλαιο Το αιθέριο έλαιο είναι άχρωµο έως κίτρινο, χαρακτηριστικής µυρωδιάς καµφοράς και έχει γεύση πικάντικη και πικρή.   Παράγωγα του καφεϊκού οξέος Ροσµαρινικό οξύ, χλωρογενικό οξύ.   ∆ιτερπένια Με κύρια συστατικά την καρνοσίνη και την ροσµανόλη.   Τριτερπένια Με κύριο συστατικό το ουρσολικό οξύ.   Φλαβονοειδή   Επίσης ουσίες τύπου οιστρογόνων, σαπωνίνες, ταννίνη, φαινολικά οξέα.   Ιδιότητες   Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει δοθεί πολύ έµφαση στα φυσικά αντιοξειδωτικά. Αυτό οφείλεται στην ικανότητά τους να αποσβένουν τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται στον άνθρωπο από διάφορους µηχανισµούς και που είναι υπεύθυνες για την πρόωρη γήρανση του δέρµατος. Σε πολλές µελέτες το φασκόµηλο έχει  αποδειχτεί  ότι  διαθέτει  αντιοξειδωτικές  ιδιότητες  που οφείλονται  στα  τερπενοειδή,  τα  φλαβονοειδή,  και  τα  φαινολικά οξέα. Το αιθέριο έλαιό του έχει βακτηριοκτόνες και µυκητοκτόνες ιδιότητες. Από τα φύλλα του παράγονται ουσίες που έχουν αντιµικροβιακή δράση πράγµα που το κάνει χρήσιµο για αντισηπτικές εφαρµογές. Έχει επίσης θεραπευτικές, µαλακτικές, επουλωτικές,    αντιφλεγµονώδεις,    στυπτικές,    τονωτικές    και καθαρτικές  ιδιότητες  και  ευεργετική  δράση  στα  µαλλιά  και  στο  πρόσωπο καθώς τα τονώνει και βοηθάει στη ρύθµιση της λιπαρότητας.   Χρήσεις   Το    αιθέριο  έλαιο  του    φασκόµηλου  χρησιµοποιείται  στην αρωµατοποιία και στην παρασκευή καλλυντικών. Ως καλλυντικό συνιστάται για λιπαρά δέρµατα µε ανοιχτούς πόρους, ως µάσκα στυπτική για βαθύ καθαρισµό του προσώπου και ως ατµόλουτρο. Όσον αφορά το σώµα, χρησιµοποιείται γενικά σε οιδηµατώδεις καταστάσεις, στην κυτταρίτιδα και σε προβλήµατα µυών καθώς έχει διεγερτικές και διουρητικές ιδιότητες. Το  έγχυµά του χρησιµοποιείται στο ξέβγαλµα των µαλλιών για την πιτυρίδα ή για να βελτιώσει το χρώµα των σκούρων και των  γκρίζων  µαλλιών.  Επιπλέον  συνίσταται  και  για  την τριχόπτωση.  Λόγω  της  αντιµικροβιακής  του  δράσης,  που  το  καθιστά χρήσιµο για τις αντισηπτικές του εφαρµογές, χρησιµοποιείται πολύ σε καλλυντικά σκευάσµατα τα οποία απευθύνονται για την στοµατική υγιεινή (οδοντόκρεµες, στοµατικά διαλύµατα). Επίσης χρησιµοποιείται για δροσιστικά και αποσµητικά ποδόλουτρα.   Ιωάννα Χαλιμούρδα Διαιτολόγος - Διατροφολόγος ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης