Υδροθεραπεία και θερμοκρασία νερού

Το νερό είναι ένα πάρα πολύ καλό µέσο για να µεταδώσει θερµότητα ή κρύο, επειδή εύκολα και γρήγορα µπορεί να απορροφήσει ή να αποβάλλει θερµότητα.  Η εφαρµογή των     διαφόρων     θερµοκρασιών     πάνω     στον     άνθρωπο     κατά     τη     διάρκεια     της λουτροθεραπείας, προκαλεί ποικίλα αποτελέσµατα και επιδράσεις. Στην υδροθεραπεία εφαρµόζουµε συνήθως ζεστό ή κρύο νερό. Σπουδαίο όµως είναι να γνωρίζουµε τι είναι θερµό και τι κρύο και πώς επιδρούν οι διάφορες θερµοκρασίες στον  οργανισµό: γενικά,  σα θερµό χαρακτηρίζουµε κάθε  θερµοκρασία που βρίσκεται πάνω  από  τη  θερµοκρασία  της  επιδερµίδας  µας  και  κρύο  κάθε  θερµοκρασία  που βρίσκεται κάτω από τη θερµοκρασία αυτής. Πρακτικά δηλαδή ο άνθρωπος αισθάνεται µόνο τη διαφορά της θερµοκρασίας που υπάρχει µεταξύ της επιδερµίδας και του υλικού µέσου που την επηρεάζει. Η ισχύς της διαφοράς της θερµοκρασίας αυτής δεν εξαρτάται µόνο από το βαθµό ψύχους ή θερµοκρασίας, αλλά και από την ποιότητα του αγωγού που τη µεταβιβάζει. Ένας καλός αγωγός της θερµότητας δίνει µια θερµοκρασία µεγαλύτερη από ένα κακό αγωγό. Το νερό π.χ. είναι καλύτερος αγωγός θερµότητας από τον αέρα. Έτσι, ενώ σε 18° C στον αέρα αισθανόµαστε άνετα, µε την ίδια θερµοκρασία µέσα στο νερό κρυώνουµε.   Για κάθε  αγωγό  θερµότητας υπάρχουν  ειδικές  περιοχές θερµοκρασίας, στις οποίες αισθανόµαστε περισσότερο το κρύο ή το ζεστό. Υπάρχουν όµως και περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει καµία θερµική επίδραση. Αυτές χαρακτηρίζονται ουδέτερες περιοχές ή αδιάφορες (indifferezzone). Η θερµοκρασία των περιοχών αυτών ονοµάζεται ουδέτερη ή αδιάφορη θερµοκρασία (indifferens tempratur). Η ουδέτερη δηλαδή θερµοκρασία είναι αυτή   στην   οποία   ο   οργανισµός  δείχνει   τον  ελάχιστο µεταβολισµό.  Η  ουδέτερη θερµοκρασία  του  νερού  κυµαίνεται  από  34-36°  C  και  του  αέρα  από  22-32°  C.  Η ουδέτερη θερµοκρασία του αέρα εξαρτάται και από το ποσοστό της υγρότητας του. Σε ποσοστό 5% υγρότητας, η ουδέτερη θερµοκρασία του είναι 28-30° C. Η ουδέτερη λοιπόν θερµοκρασία εξαρτάται από την αγωγιµότητα του αγωγού. Όσο πιο κακός είναι αυτός, τόσο   η   ουδέτερη   θερµοκρασία   είναι   ψηλότερη   και   τα   περιθώρια   διακύµανσης µεγαλύτερα (ουδέτερη θερµοκρασία του νερού 34-36° C, του αέρα 22-32° C).   Εκτός από τον αγωγό, η ουδέτερη θερµοκρασία εξαρτάται και από πολλούς άλλους παράγοντες, οι οποίοι είναι:   α) Η θερµοκρασία της επιδερµίδας   ∆εν έχουµε την ίδια θερµοκρασία σ’ όλα τα µέρη του σώµατος. Έτσι π.χ. η ουδέτερη θερµοκρασία των ποδιών διαφέρει από την αντίστοιχη του κορµιού.   β) Ο τύπος ιδιοσυγκρασίας   Υπάρχουν τύποι ανθρώπων, που άλλοι µεν δέχονται περισσότερο το θερµό και άλλοι δε περισσότερο το ψυχρό. Έτσι η ουδέτερη θερµοκρασία είναι ανάλογη µε τον τύπο του ανθρώπου που έχουµε.   γ) Η εσωτερική παραγωγή θερµότητας   Ανάλογα µε την εσωτερική παραγωγή θερµότητας στις διάφορες εποχές του χρόνου, στην αύξηση της µυϊκής εργασίας και σε πυρετώδη κατάσταση του οργανισµού, διαφέρει και η ουδέτερη θερµοκρασία. Έτσι, το καλοκαίρι η ουδέτερη είναι µεγαλύτερη από το χειµώνα. Μεγαλύτερη είναι επίσης και σε εµπύρετες καταστάσεις. Οι θερµοκρασίες του νερού έχουν καθιερωθεί ως εξής:  

• Από     0-5°     C   παγωµένο Από     6-10°   C   ψυχρότατο Από     11-15° C   ψυχρό
• Από     16-22° C   δροσερό
• Από     23-27° C   ελαφρά χλιαρό
• Από     28-34° C   χλιαρό Από     34-36° C   ουδέτερο Από     37-38° C   θερµό
• Από     39-42° C   υπέρθερµο
• Από     43-46° C   καυτό

Ιδιαίτερη σηµασία για την εφαρµογή των υδροθεραπευτικών µέσων έχει η γνώση του βαθµού  ανεκτικότητας,  το  σηµείο  δηλαδή  εκείνο  της  θερµοκρασίας  που  µπορεί  να ανεχθεί το ανθρώπινο σώµα, χωρίς να προκληθεί βλάβη. Το σηµείο αυτό για το νερό είναι 45-46° C (τα ιαπωνικά λουτρά φθάνουν µέχρι 48° C).   Αντώνιος Καθέρης Φυσιοθεραπευτής