Τιμωρία

Η όποια παρεκτροπή των γονέων σε σχέση με τη συμπεριφορά τους προς τα παιδιά, δεν έχει ιδιαίτερες συνέπειες, αρκεί να μην είναι υπερβολική και να μην αποτελεί τον κανόνα της στάσης μας απέναντι στο παιδί, όταν δεν καταφέρνουμε να διαχειρισθούμε τις δύσκολες καταστάσεις που υπάρχουν πάντα στο μεγάλωμά του.  Όσο δυσάρεστο και αν είναι, μεταξύ παιδιού και γονέων θα πρέπει να υπάρχει σχέση σύγκρουσης.  Είναι απαραίτητο γιατί δίνει στο παιδί την ευκαιρία να μάθει να διαχειρίζεται αποτελεσματικά διαπροσωπικές διαφορές, να δοκιμάζει τα όριά του, να αναγνωρίζει τα όρια και τις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων και να αρχίσει να τα λαμβάνει υπόψη. Σύμφωνα με έρευνες η διαπαιδαγώγηση των παιδιών διαφέρει από γονιό σε γονιό και από κράτος σε κράτος.  Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει ο γονιός να δείχνει την αγάπη του στο παιδί και φυσικά να μπορεί να θέτει τα όρια στο παιδί του. Πολλοί γονείς βάζουν το παιδί τους τιμωρία επειδή φωνάζει και το κλείνουν σε ένα δωμάτιο μέχρι αυτό να ηρεμήσει, αδιαφορώντας για το αν αυτό έχει κάτι συγκεκριμένο να τους πει.  Τέτοιου είδους μέθοδοι μπορεί να έχουν σοβαρότερες συνέπειες ακόμα και από μια φυσική τιμωρία. Μπορεί να «συμμορφώνουν» μεν το παιδί και να το κάνουν να «ηρεμήσει», οδηγώντας το, όμως, ταυτόχρονα σε μια συναισθηματική απομόνωση και στην επιλογή να κρατά στο εξής τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για τον εαυτό του. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να έχουμε, ως γονείς, από την αρχή σαφή και προβλέψιμα όρια που να τηρούνται με συνέπεια και σε κάθε περίπτωση, εκτός κάποιων εξαιρέσεων οπότε εξηγούμε στο παιδί τους λόγους της υπέρβασής τους. Η όποια τυχόν «τιμωρία» ποτέ δεν θα πρέπει να είναι δυσανάλογη της όποιας ασυνέπειας ή της ηλικίας του παιδιού. Είναι πολύ διαφορετικό να πούμε στο παιδί μας «Δεν θα δεις τηλεόραση, αφού δεν διάβασες» από το «Δεν θα πας αύριο στο πάρτι γενεθλίων του συμμαθητή σου, επειδή δεν διάβασες». Το δεύτερο είναι πολύ σκληρό και άδικο.  Αυτές οι πράξεις οδηγούν τα παιδιά στην απόκρυψη διαφόρων θεμάτων που τα αφορούν και μη βοηθώντας τα να χρησιμοποιούν το διάλογο ως μέσο διευθέτησης διαφορών και διαπραγμάτευσης στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Αντίθετα, τα μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τις απειλές και να τους εκβιασμούς ως μέσα επιβολής των θέλω τους στους άλλους και, το χειρότερο, να συνεχίσουν αργότερα, ως γονείς, την ίδια μορφή άσκησης βίας, εξουσίας και επιβολής του νόμου του ισχυρού στα δικά τους παιδιά. Οι γονείς επομένως πρέπει να σκέφτονται σοβαρά τις τιμωρίες που θα επιβάλλουν και τον τρόπο με τον οποίο θα τις επιβάλλουν, γιατί συχνά μπορεί να προσβάλλουν το παιδί και να του δημιουργήσουν επιπρόσθετα προβλήματα. Η τιμωρία πολλές φορές δεν αποτελεί τη λύση στη σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού.  Αν ένα παιδί δεν τιθασεύεται θα πρέπει να ψάξουμε ως γονείς στη δική μας συμπεριφορά ως προς το παιδί μας, να δούμε αν αυτή ήταν απόλυτα σωστή, αν δεν ήταν να την αλλάξουμε και να παρατηρήσουμε τα αποτελέσματα. Εάν θέλουμε να διαπλάσουμε ένα παιδί με ελεύθερο πνεύμα, που να σέβεται και να αγαπά τον εαυτό του και τους άλλους, τότε η συνταγή αυτή δεν θα πρέπει να περιέχει στοιχεία όπως υποταγή, φόβος, ενοχή και ντροπή. Αντίθετα, η σχέση μας μαζί του θα πρέπει να βασίζεται στη συνεργασία, στην ειλικρίνεια, στην αλληλοκατανόηση και σε λογικές δόσεις χιούμορ. Αυτό προϋποθέτει υπομονή, χρόνο και συνεχή προσπάθεια. Η τιμωρία αποτελεί απλά τη γρήγορη λύση.   Μαρία Νομικού Ψυχολόγος