Συστημική Ψυχοθεραπεία

Η συστημική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία κάνει την εμφάνιση της τα τελευταία χρόνια (περίπου από τα μέσα του 20ου αιώνα) και βασίζεται στη θεωρία του συστήματος την οποία και δανείζεται από την επιστήμη της βιολογίας (Γενική Θεωρία Συστημάτων) και την Κυβερνητική. Ως σύστημα ορίζεται ένα σύνολο από αντικείμενα και οι σχέσεις μεταξύ των αντικειμένων και μεταξύ των χαρακτηριστικών τους. Τα αντικείμενα είναι τα δομικά στοιχεία του συστήματος, τα χαρακτηριστικά είναι οι ιδιότητες των αντικειμένων και οι σχέσεις συνδέουν το σύστημα ( Hall & Fagan, 1956). Έχοντας ως βάση αυτή τη θεωρία κάθε άνθρωπος δεν γεννιέται σε κενό περιβάλλον αλλά μέσα σε σύστηματα με δικές τους δομές και κανόνες στα οποία και εξελίσσεται. Δημιουργεί σχέσεις, αλληλεπιδράσεις και δέχεται ισχυρή επιρροή από αυτά. Το σημαντικότερο σύστημα,  δηλαδή ομάδα ισχυρής επιρροής, με το οποίο συνδέεται είναι η οικογένεια. Σε αυτό οφείλεται και το γεγονός ότι η συστημική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία εστιάζει κυρίως το ενδιαφέρον της στην οικογενειακή θεραπεία. Η κυρίαρχη διαφορά της με τις άλλες σχολές ψυχοθεραπείας, είναι ότι αντιλαμβάνεται τη συμπεριφορά του ανθρώπου ως παράγωγο αυτού του συστήματος έτσι δε αναζητά τα αίτια της συμπεριφοράς στο ίδιο το άτομο αλλά στο σύστημα που την γεννά. Με λίγα λόγια είναι δύσκολο να κατανοηθεί  η  συμπεριφορά ενός ατόμου αν πρώτα δεν κατανοηθεί ο τρόπος λειτουργίας της οικογένειας και των σχέσεων που συνδέουν τα μέλη. Όταν κάποιο από τα μέλη της οικογένειας παρουσιάσει ένα σύμπτωμα ή μια δυσκολία αυτό σηματοδοτεί ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά μπορεί να εξυπηρετεί μια λειτουργία ή ένα σκοπό της οικογένειας, να είναι αποτέλεσμα μη παραγωγικής λειτουργίας της οικογένειας ή να είναι ένα σύμπτωμα δυσλειτουργικών μορφών που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά. Ως προς τη θεραπεία, όλη η οικογένεια συμμετέχει προκειμένου στην επίλυση των προβλημάτων ή των δυσκολιών των μελών της και αυτό βασίζεται στην υπόθεση ότι αν θεραπευτεί το σύστημα που γεννά δυσκολίες τότε θα εξαλειφθούν ή θα προγνωσθούν και τα προβλήματα κάθε μέλους. Ο ρόλος του θεραπευτή είναι να διευκολύνει το διάλογο ανάμεσα στη οικογένεια, να ερευνήσει τον τρόπο λειτουργίας της και το ρόλο του κάθε μέλους αλλά πολύ περισσότερο να διευκολύνει τα άτομα να εκφράσουν την υποκειμενική τους πραγματικότητα που στη συνέχεια μπορεί να μεταβληθεί αντλώντας πληροφορίες και από τα άλλα μέλη. Ο  θεραπευτής έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει ένα σύνολο τεχνικών, γνώσεων και μεθόδων στην παρέμβασή του από όλες τις Ψυχοθεραπευτικές σχολές όπως και τη θεραπεία μέσω αφήγησης και ερμηνευτικής που είναι διαδεδομένη στη συστημική θεώρηση  προκειμένου να προωθήσει τη θεραπεία της οικογένειας και των μελών της.  Το πεδίο εφαρμογής της συστημικής θεραπείας περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων και δυσκολιών διαχείρισης όπως είναι ψυχολογικά προβλήματα, πένθος, αρνητικά συναισθήματα, προβλήματα διαπροσωπικών σχέσεων, προβλήματα προσαρμογής κτλ.   Βασιλαδιώτη Βασιλική Ψυχολόγος απόφοιτη Α.Ε.Ι Κρήτης