Συμπληρώματα για αθλητές

Ο αμερικάνικος κώδικας τροφίμων, ορίζει ως “συμπλήρωμα” κάθε ουσία ή συστατικό που κυκλοφορεί είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό με άλλα και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως “πιθανόν αποτελεσματικό” σε περιπτώσεις προφύλαξης και προαγωγής της υγείας. Έτσι, σύμφωνα με αυτό καμία τροφή δεν θεωρείται συμπλήρωμα και κανένα συμπλήρωμα τροφή.   Κατά την ελληνική νομοθεσία ως “συμπλήρωμα διατροφής” θεωρείται κάποιο σκεύασμα με βιταμίνες, όταν κάθε μια από αυτές δεν βρίσκεται στο προϊόν αυτό σε ποσότητες άνω του 150% της ημερήσιας συνιστώμενης λήψης της. Αν υπερβαίνει το τετραπλάσιο για τις υδατοδιαλυτές και το διπλάσιο για τις υδατιδιαλυτές βιταμίνες, από τις συστάσεις του ΕΟΦ τότε αυτό το προϊόν θεωρείται φάρμακο.   Όσον αφορά τα θεωρούμενα “συμπληρώματα διατροφής”:  

1. Δεν επιτρέπεται η αναγραφή πιθανών “θεραπευτικών ενδείξεων”, αλλά μόνο η αναγραφή “πιθανώς αποτελεσματικό στην περίπτωση έλλειψης βιταμινών ή αβιταμίνωσης”. Επίσης σε ορισμένα αθλητικά ποτά, επιτρέπεται να γράφουν ότι “ξεδιψούν πιο γρήγορα από το νερό”.

 

2. Είναι απαραίτητη η άδεια από τον ΕΟΦ για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν. Δεν χρειάζεται ειδική άδεια μόνο σε όσα προϊόντα κυκλοφορούν ελεύθερα τόσο στην ευρωπαϊκή αγορά, όσο και τις ΗΠΑ υπό την προϋπόθεση ότι έχουν εγκριθεί από τον τοπικό οργανισμό παρακολούθησης των φαρμάκων που κυκλοφορούν.

 

3. Δεν επιτρέπεται, επίσης, να γράφουν: “χωρίς τεχνητά χρώματα” ή “χωρίς συντηρητικά” εκτός και αν αποδειχτεί ότι σε κανένα στάδιο της παραγωγής του προϊόντος δεν χρησιμοποιήθηκαν συντηρητικά ή τεχνητά χρώματα.

 

4. Πρέπει να είναι αναγεγραμμένα τα εξής:

 

• Ημερομηνία παραγωγής και λήξης.

 

• Οδηγίες χρήσης.

 

• Τρόπος χρήσης και δοσολογία και

 

• Αναλυτικά περιεχόμενα για το τι περιέχει και σε ποιες αναλογίες.

  Ανάλογα με την σύσταση ή την μορφή τους, μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω κατηγορίες:  

1. Συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων ,µεµονωµένα ή σε συνδυασμούς υπό μορφή πολυβιταµινών ή “πολυµετάλλων”.

 

2. Συμπληρώματα πρωτεϊνών υπό τη μορφή πρωτεϊνούχων σκονών ή υγρών ή δισκίων συνδυασμένα ή όχι µε υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες κι ανόργανα άλατα.

 

3. Αμινοξέα οποιασδήποτε μορφής και σύνθεσης.

 

4. Συμπληρώματα αύξησης βάρους.

 

5. Υποκατάστατα γευµάτων σε σκόνη, γκοφρέτες ή μπισκότα.

 

6. Συμπληρώματα υδατανθράκων µε  ή  χωρίς  ηλεκτρολύτες  και  βιταμίνες (τα λεγόμενα και “sports drinks”).

 

7. Συμπληρώματα που έχουν ή υποτίθεται ότι έχουν φυσική αναβολική δράση και τα  οποία, φυσικά, δεν συμπεριλαμβάνονται  στις “απαγορευμένες ουσίες”.

 

8. Συμπληρώματα “ενεργοποιητές” της αυξητικής ή και άλλων ορµονών.

 

9. Συμπληρώματα βασικών λιπαρών οξέων.

 

10. ”Τροφές” ή συσκευασµένα συστατικά τροφών, όπως η µαγιά µπύρας, το σκόρδο, τα φύκια, το κεχρί, ο βασιλικός πολτός κλπ.

 

11. “Βότανα” είτε πραγματικά, είτε φερόμενα ως τέτοια.

 

12. ∆ιάφορα που συνήθως φέρονται ότι περιέχουν:

 

• Φυσικά αναβολικά και ορµονοδιεγερτικά.

 

• Εξουδετερωτές του γαλακτικού οξέως

 

• Ενεργειακά συμπληρώματα.

 

• Συμπληρώματα υδατανθράκων, πρωτεϊνών, μετάλλων και βιταμινών.

 

• Συμπληρώματα άπεπτων ινών.

 

• Λιποτροπικά - Λιποδιασπαστικά συμπληρώματα.

 

• ∆ιάφορους αποξηραμένους αδένες ή ομοιοπαθητικά παρασκευάσµατα.

 

• Φαρμακευτικές, επιτρεπόμενες ουσίες.

 

• Φυσικά βότανα.

  Όλες οι παραπάνω κατηγορίες μπορούν να χωριστούν σε δυο γενικότερες ομάδες:  

• Στα συμπληρώματα που απευθύνονται σε όλους, ακόμα και τους αθλούμενους και

 

• Στα συμπληρώματα που απευθύνονται σε αθλητές και μόνο αφού περιέχουν “υπερδόσεις” συστατικών τα οποία είναι “πιθανώς αποτελεσματικά μόνο σε αθλητές”.

  Θα πρέπει να διαλέγουμε συμπληρώματα από εταιρίες με κύρος στην αγορά και φυσικά να ακολουθούνται οι δοσολογίες που προτείνονται.   Ακόμα δυο κατηγορίες που μπορούμε να χωρίσουμε τα συμπληρώματα διατροφής είναι:  

• Τα φυσικής και

 

• Τα χημικής προέλευσης.

  Πολλά από τα συμπληρώματα που κυκλοφορούν στην αγορά είναι πολύ καλά, άλλα είναι μέτρια και αρκετά υπόσχονται θαύματα αλλά ουσιαστικά προσφέρουν ελάχιστα. Υφίστανται και κάποια συμπληρώματα με δεκάδες βιταμίνες, μέταλλα και αμινοξέα, από τα οποία αξιοποιείται ένας πάρα πολύ μικρός αριθμός. Ο βασικότερος λόγος της τόσο χαμηλής αποδοτικότητας που έχουν, είναι ο τρόπος που παρασκευάζονται και η προέλευση των βασικών τους ουσιών. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα που προέρχονται από διάφορες φυσικές πηγές είναι πιο αποτελεσματικά, αφού περιέχουν πάρα πολλές φυσικές ουσίες οι οποίες είτε δεν έχουν απομονωθεί ή δεν τις γνωρίζουμε καθόλου. Τα φυσικά συμπληρώματα αφομοιώνονται καλύτερα από τα χημικά, αφού έχουν πιο ισορροπημένες αναλογίες στα στοιχεία που περιέχουν. Έτσι, δεν υπάρχει ο κίνδυνος ανεπαρκούς ή υπερβολικής πρόσληψης κάποιου συστατικού το οποίο θα μπορούσε να επιρρεάσει αρνητικά τον μεταβολισμό των υπολοίπων, συνεργαζόμενων μαζί του, συστατικών. Στο περιβάλλον καμία βιταμίνη δεν είναι απομονωμένη από τις άλλες. Αντίθετα, βιταμίνες, αμινοξέα και μέταλλα δρουν συνεργατικά και γι’ αυτό τον λόγο είναι επιβεβλημένη η συνδυασμένη λήψη τους σε μια πιο φυσική μορφή.   Ένας αθλητής που επιλέγει να κάνει χρήση συμπληρωμάτων και θέλει να παραμείνει καθαρός, θα πρέπει:  

• Να μην χρησιμοποιεί συμπληρώματα που έχουν κάποια απαγορευμένη ουσία, η οποία μπορεί και να μην αναγράφεται στην συσκευασία.

 

• Να χρησιμοποιεί προσεκτικά τα συμπληρώματα που μπορεί να αλλάξουν ή να επιρρεάσουν την ορμονική παραγωγή.

 

• Να μην κάνει χρήση συμπληρωμάτων που μαζί με άλλα μπορούν να δώσουν θετικούς μεταβολίτες.

  Ουσιαστικά ο στόχος των αθλητών που χρησιμοποιούν συμπληρώματ είναι να προφυλαχτούν από διατροφικές ελλείψεις. Ο τρόπος που μαγειρεύονται οι τροφές και σε συνδυασμό με την επεξεργασία που μπορεί να έχουν υποστεί μειώνουν την θρεπτική αξία των τροφών, με αποτέλεσμα παρά το ότι οι αθλητές καταναλώνουν αρκετές από τις λεγόμενες ποιοτικές τροφές, αυτές να μην επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών τους.       Νίκος Στρατίκης Personal Trainer