Ρευματισμοί

1. Τι είναι ρευματισμοί;

Ρευματισμός ονομάζεται η πάθηση που χαρακτηρίζεται από προσβολή των αρθρώσεων (κλειδώσεων) και όλων των ιστών γύρω από αυτές. Δηλαδή τένοντες, μύες, σύνδεσμοι και γενικά τα μαλακά μόρια που την περιβάλλουν.  Ο ρευματολόγος είναι ο εξειδικευμένος γιατρός που ασχολείται με αυτές τις παθήσεις.  Το κυριότερο σύμπτωμα είναι ο πόνος, ο οποίος εμφανίζεται άλλοτε εντονότερος, άλλοτε ηπιότερος. Μπορεί να είναι χειρότερος το πρωΐ ή το βράδυ ανάλογα με το ποιά πάθηση είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα. Μπορεί να υπάρξει πρήξιμο το οποίο να είναι από ήπιο μέχρι τόσο έντονο που να δυσκολεύει την καθημερινή ζωή.  Ο ασθενής μπορεί  να αισθάνεται από ήπια κόπωση μέχρι έντονη καταβολή που μπορεί να συνοδεύεται από πυρετό. Σε σπανιότερες περιπτώσεις μπορεί να προσβληθούν και εσωτερικά όργανα όπως καρδιά, νεφρά, μάτια κ.λ.π. Το σημαντικότερο όλων είναι να διαγνωσθεί από νωρίς αν η πάθηση οφείλεται σε εκφυλιστική αρθρίτιδα (π.χ. οστεοαρθρίτιδα χεριών ή γονάτων) ή σε αυτοάνοσο νόσημα  (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα). Οι εκφυλιστικές αρθρίτιδες δεν προσβάλλουν τα εσωτερικά όργανα και ούτε κάνουν ιδιαίτερο πυρετό. Αντίθετα, οι αυτοάνοσες αρθρίτιδες είναι αυτές που μπορεί να προσβάλλουν τα εσωτερικά όργανα και είναι σαφώς βαρύτερες παθήσεις. Καλό είναι λοιπόν, ο καθένας που παρουσιάζει συμπτώματα από τις αρθρώσεις που τον ταλαιπωρούν στην καθημερινή ζωή του, να εξετάζεται με λεπτομέρεια από ένα ρευματολόγο για να αποκλειστούν οι πιθανές βαρύτερες αρθρίτιδες.

2. Είναι κληρονομικοί;

Η εκφυλιστική μορφή των ρευματισμών, δηλαδή αυτή που συναντάμε συνήθως σε ηλικίες άνω των 50 ετών, παρουσιάζει κληρονομικότητα. Συχνά «κληρονομεί» η κόρη τους κόμπους της μητέρας ή της γιαγιάς στα δάκτυλα των χεριών ή την αρθρίτιδα στα γόνατα. Η αυτοάνοση μορφή των ρευματισμών δεν παρουσιάζει τέτοιου είδους κληρονομικότητα. Συνήθως βλέπουμε μεμονωμένα περιστατικά ρευματοειδούς αρθρίτιδας ή αγκυλωτικής σπονδυλαρθρίτιδας ή ψωριασικής αρθρίτιδας σε μια οικογένεια. Γι αυτό δεν έχει νόημα να κάνουμε ειδικές ρευματολογικές εξετάσεις στα παιδιά των ρευματοπαθών, αν αυτά δεν παρουσιάζουν συμπτώματα από τις αρθρώσεις τους που να μας βάζουν σε υποψία.  

3. Ποιούς προσβάλλει;

Όπως είπαμε πιο πάνω, η εκφυλιστική μορφή των ρευματισμών παρουσιάζεται συνήθως μετά τα 50 και προσβάλλει κυρίως τα χέρια, τα πόδια, τα γόνατα, τη μέση, τον αυχένα, τους ώμους κ.λ.π. Μπορεί να προσβάλλει και άνδρες και γυναίκες. Οι γυναίκες όμως προσβάλλονται συχνότερα και έχουν εντονότερα συμπτώματα. Βέβαια πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν τόσο η κούραση (π.χ. δουλειές) όσο και ο συχνός τραυματισμός (π.χ. σπορ, εργασία απαιτητική) των αρθρώσεων στο να εμφανιστούν νωρίτερα αυτά τα συμπτώματα. Η αυτοάνοση μορφή των ρευματισμών μπορεί να προσβάλλει οποιαδήποιτε ηλικία. Μπορεί να δούμε ρευματοειδή αρθρίτιδα από την παιδική ηλικία, ακόμη και σε παιδιά 1 ή 2 ετών. Η αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα που παρουσιάζεται με έντονους πόνους στην πλάτη, τη μέση και τον αυχένα που δεν περνάνε σε μικρό χρονικό διάστημα, ξεκινά νωρίς ήδη από την ηλικία των 20 ή 25 ετών και προτιμά κυρίως τους άνδρες. Η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία κυρίως όμως μετά τα 20 ή τα 30. Επίσης, μπορεί κάποιος να εμφανίζει για αρκετά χρόνια ψωρίαση στους αγκώνες ή τα γόνατα. Δεν σημαίνει όμως πως θα εμφανίσει απαραίτητα και αρθρίτιδα. Στην περίπτωση που υπάρχουν τέτοια συμπτώματα όμως, πρέπει να απευθυνθεί σε ρευματολόγο για να κάνει τον απαραίτητο έλεγχο.  

4. Τι να κάνω αν διαγνωστεί ότι πάσχω από ρευματισμούς;

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού και να μην κάνουμε «αυτοσχέδια» ιατρική. Είναι γνωστές οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει η κατάχρηση των παυσίπονων φαρμάκων χωρίς συνταγή και υπόδειξη γιατρού. Ειδικά στις περιπτώσεις των αυτοάνοσων παθήσεων πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και συνεπείς στις εξετάσεις που συστήνονται, ώστε να αποφεύγονται οι παρενέργειες των φαρμάκων και η αλόγιστη χρήση τους, η οποία μπορεί να αποδειχτεί επιζήμια. Με την σωστή παρακολούθηση επίσης, είναι δυνατόν να προλάβουμε παρενέργειες των ασθενειών αυτών και να διατηρήσουμε τον σκελετό και τις αρθρώσεις μας σε καλύτερη κατάσταση για όσο περισσότερο διάστημα γίνεται.  

5. Σε ποιά σημεία εμφανίζεται;

Συχνότερα εμφανίζονται:

• Στις αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών
• στα γόνατα
• στους ώμους
• στη σπονδυλική στήλη (μέση, ράχη, αυχένα)
• στα ισχία (γοφοί).

Μπορεί όμως να εμφανιστούν και σε πιο σπάνια μέρη όπως στους ώμους και στους αγκώνες.   Κατερίνα Κατσαλήρα, Ρευματολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Μυοσκελετικού Συστήματος Πηγή: Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση