Πρόσθετα τροφίμων

Τα πρόσθετα τροφίμων περιέχονται στα περισσότερα (αν όχι σ’ όλα) τα συσκευασμένα τρόφιμα και στο ευρύ κοινό είναι γνωστά ως συντηρητικά. Αν ανατρέξετε στα συστατικά που απαρτίζουν κάθε φορά ένα τρόφιμο ακριβώς από κάτω θα διαβάσετε λέξεις όπως ασκορβικό οξύ ή νάτριο, οξικό οξύ, θειώδη, γλουταμινικό οξύ, κ.α.   Τα συντηρητικά ή πιο σωστά πρόσθετα είναι μια μεγάλη κατηγορία ουσιών – συμπεριλαμβανομένων και των συντηρητικών – που προσδίδουν θρεπτική αξία χωρίς να είναι τρόφιμα ούτε τυπικά συστατικά των καταναλώσιμων τροφίμων. Οι ουσίες αυτές προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα για τεχνολογικούς και οργανοληπτικούς λόγους κατά την παρασκευή τους, τη συσκευασία, την μεταφορά ή την αποθήκευση τους και δεν έχουν άμεσα ή έμμεσα αποτελέσματα. Αυτές οι προσθετικές ουσίες δεν πρέπει να επιδρούν ή να φέρουν αλλαγές των χαρακτηριστικών στα συγκεκριμένα τρόφιμα ή στα επί μέρους συστατικά τους.   Οι πρόσθετες ύλες διακρίνονται σε αντιαμαυρωτικά, αντιοξειδωτικά, βελτιωτικά αλεύρων, βελτιωτικά γεύσης, γλυκαντικά, διογκωτικά αρτοποιίας, ενισχυτικά γεύσης, γαλακτωματοποιητές, διαυγαστικά μέσα, μέσα οξίνισης, ρυθμιστές οξύτητας, σκληρυντικούς παράγοντες, σταθεροποιητές, συντηρητικά, χρωστικές ύλες κ.α. Η προσθήκη π.χ. συντηρητικού εμποδίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών που θα μπορούσε να προκαλέσει τροφική δηλητηρίαση, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η διάρκεια συντήρησης του τροφίμου. Η προσθήκη ενισχυτικού γεύσης ή χρωστικής βελτιώνει τη γεύση ή την εμφάνιση του τροφίμου αντίστοιχα. Πολλά πρόσθετα τροφίμων υπάρχουν στη φύση (π.χ. η ερυθρά χρωστική της ρίζας των τεύτλων, οι ανθοκυανίνες), άλλα ενώ υπάρχουν στη φύση παρασκευάζονται συνθετικά (π.χ. το ασκορβικό οξύ). Τέλος υπάρχουν πρόσθετα που δεν βρίσκονται στη φύση αλλά παρασκευάζονται συνθετικά (π.χ. το συνθετικό γλυκαντικό ασπαρτάμη, που χρησιμοποιείται αντί ζάχαρης).   Σύμφωνα με την επιτροπή του Codex Alimentarius ,οργανισμός που ιδρύθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών(FAO) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας(WHO) για την ασφάλεια των τροφίμων και την προστασία των καταναλωτών, υπάρχουν πέντε συνθήκες για την χρήση των προσθετικών υλών στα τρόφιμα :  

1. Διατήρηση ή βελτίωση της θρεπτικής αξίας των τροφίμων.

2. Παράταση της αποθηκευτικής ικανότητας των τροφίμων.

3. Ικανοποίηση ειδικών διαιτητικών αναγκών. Εφοδιασμό συγκεκριμένων ομάδων καταναλωτών που ακολουθούν ειδικές δίαιτες με ιδιαίτερες ανάγκες σε ουσίες και συστατικά στοιχεία της διατροφής.

 

4. Βελτίωση της οργανοληπτικής ποιότητας των τροφίμων, βελτίωση δηλαδή της εμφάνισης, της υφής, της γεύσης, και της οσμής.

 

5. Χρήση τους ως βοηθητικών μέσων κατά την επεξεργασία και την διανομή.

  Για να είναι δικαιολογημένη η χρήση μιας προσθετικής ουσίας πρέπει να εκπληρώνει μια ή περισσότερες από τις παραπάνω συνθήκες και φυσικά να μην έχει επιπτώσεις στην υγεία του καταναλωτή.   Μαρία Παναγιωτοπούλου  Διαιτολόγος – Διατροφολόγος