Πρόληψη και αντιμετώπιση άγχους

Προκειμένου να εφοδιαστούμε στη μάχη μας έναντι του άγχους μπορούμε να εφαρμόσουμε ορισμένες τεχνικές στην καθημερινή μας ζωή που μπορούν να αποδειχθούν ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Μερικές προτάσεις που μπορούμε να πειραματιστούμε: Συνειδητοποιούμε πότε είμαστε αγχωμένοι. Πολλές φορές μας είναι δύσκολο να διατηρήσουμε μια καλή επαφή με τα συναισθήματα μας και παραβλέπουμε ή δεν αναγνωρίζουμε τα σημάδια που μας δίνει το σώμα μας και η συμπεριφορά μας. Στον καθένα μας το άγχος εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο γι αυτό είναι σημαντικό να μπούμε στην διαδικασία να σκεφτούμε και να παρατηρήσουμε τον τρόπο που το άγχος κάνει την εμφάνιση του. Μήπως τον τελευταίο καιρό είμαστε πιο ευερέθιστοι, νευρικοί και οξύθυμοι χωρίς να συμβαίνει κάτι ιδιαίτερο; Όταν αγχωνόμαστε ιδρώνουμε, χτυπάμε νευρικά τα πόδι μας στο πάτωμα ή έχουμε τρέμουλο στη φωνή; Αναγνωρίζοντας τα σημάδια κάνουμε μια καλή αρχή για την περαιτέρω αντιμετώπιση. Καταγράφουμε τι είναι αυτό που μας αγχώνει. Μπορεί να ακούγεται ως μια περιττή ή χωρίς νόημα διαδικασία, αλλά είναι σημαντικό και βοηθητικό να αφιερώσουμε δέκα λεπτά της ημέρας μας για να καταγράψουμε τι είναι αυτό που μας κάνει να αγχωνόμαστε. Σε ποια κατάσταση αντιδράσαμε με άγχος και υπό ποιες συνθήκες; Ποιο ήταν το περιβάλλον; Αντιδρούμε με τον ίδιο τρόπο πάντοτε όταν μας συμβαίνει κάτι τέτοιο; Τροποποιούμε την σκέψη μας. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε σχεδόν πάντοτε επηρεάζει το πόσο πολύ θα αγχωθούμε και το πώς θα δράσουμε. Τα άτομα που αγχώνονται περισσότερο είναι αυτά που κάνουν αρνητικές σκέψεις ίσως και παράλογες ( π.χ. επερχόμενη καταστροφή, αποτυχία, γελοιοποίηση κ.τ.λ). Οι αρνητικές σκέψεις με τη σειρά τους πυροδοτούν περισσότερο το άγχος και το άτομο μπορεί να καταστεί ανήμπορο να αντιδράσει. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι να εστιάζουμε στις θετικές πλευρές της κατάστασης ή της ζωής μας και να αντλούμε ικανοποίηση από αυτές. Δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι. Σχεδόν ελάχιστες έως ανύπαρκτες είναι οι καταστάσεις της ζωής που πρέπει να δράσουμε με ένα τέλειο τρόπο και δεν υπάρχουν ευκαιρίες επανόρθωσης ή εναλλακτικές λύσεις. Το να αναζητούμε από τον εαυτό μας το τέλειο είναι ιδιαίτερα αγχωτικό και πολλές φορές δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές συνθήκες γι αυτό  το να είμαστε πιο ελαστικοί και όχι τόσο αυστηροί με τον εαυτό μας θα μας δώσει περισσότερο κουράγιο στις προσπάθειες μας και καλύτερα αποτελέσματα. Θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους και  διατηρούμε ρεαλιστικές προσδοκίες. Σίγουρα ορισμένες καταστάσεις της ζωής φαντάζουν πολύ δύσκολες να τις διαχειριστούμε. Ωστόσο ορισμένες πλευρές των προβλημάτων αυτών μπορούμε να τις επιλύσουμε. Το να ασχοληθούμε πρωταρχικά με αυτά που μπορούμε να κάνουμε θα μας βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων μας. Επίσης καλό είναι οι στόχοι που θέτουμε και τα αποτελέσματα που προσδοκούμε να είναι στα πλαίσια του δυνατού. Διαφορετικά θα μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο άγχους και ματαίωσης. Κάνουμε μικρά βήματα. Όταν αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε το χωρίσουμε σε μικρά βήματα που μπορούμε κάθε φορά να ικανοποιούμε μας βοηθά να φτάσουμε με ασφάλεια στον τελικό μας στόχο και μας εφοδιάζει με ικανοποίηση και αυτοπεποίθηση όπως και με το αίσθημα ότι μπορούμε να ελέγξουμε το περιβάλλον μας . Ίσως θα βοηθούσε να κάνουμε μια καταγραφή των βημάτων αυτών αρχίζοντας από την οργάνωση των δεδομένων, την άντληση πληροφοριών,  τον προγραμματισμό και τη διευθέτηση των εύκολων πτυχών της κατάστασης. Αναζητούμε υποστήριξη από την οικογένεια και τα άτομα που μας περιβάλλουν. Όταν διατηρούμε μια καλή επαφή με την οικογένεια ή τους φίλους μας είναι πιο εύκολο να αντιμετωπίσουμε το άγχος. Αυτοί μπορεί να μας προσφέρουν είτε ηθική είτε υλική υποστήριξη. Ακόμα όμως και η διατύπωση του προβλήματός μας ή των συναισθημάτων μας σε ένα τρίτο άτομο μας βοηθά να «ακούσουμε τον εαυτό μας » και να συνειδητοποιήσουμε την πραγματική διάσταση του προβλήματος που συνήθως είναι μικρότερη από αυτή που σκεφτόμαστε. Επιστρατεύουμε το χιούμορ μας ή κάνουμε ευχάριστες δραστηριότητες. Το χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός μπορεί να αποδειχθεί ένας καλός σύμμαχος στις δυσκολίες γιατί «ξυπνάει το μυαλό» και μας κάνει κοινωνικά περιζήτητους. Επίσης η ενασχόληση μας με ευχάριστες δραστηριότητες σε περιόδους που είμαστε αγχωμένοι μας βοηθά να αντλούμε ικανοποίηση αλλά να βλέπουμε και πιο ρεαλιστικά και θετικά τα προβλήματα και την ζωή μας γενικότερα. Η φυσική άσκηση. Η άθληση είναι ζωτικής σημασίας στην αντιμετώπιση του άγχους. Από έρευνες έχει βρεθεί ότι η άσκηση έχει αγχολυτική επίδραση στον οργανισμό ενώ αντίθετα η αναπηρία ή η ακινησία έχει σχετιστεί θετικά με την κατάθλιψη και το άγχος. Μπορούμε να συμπεριλάβουμε την άθληση στην καθημερινότητά μας για την προαγωγή της σωματικής και ψυχικής μας ευεξίας. Η υγιεινή διατροφή.  Το να αλλάξουμε την διατροφή μας και να συμπεριλάβουμε κάποιες τροφές με αγχολυτικές ιδιότητες στο διαιτολόγιό μας ίσως μας βοηθήσει στην πρόληψη του άγχους. Η μυϊκή χαλάρωση. Η εκπαίδευσή μας στην χαλάρωση και σε τεχνικές αναπνοής μας βοηθά στην διατήρηση της ψυχραιμίας και στην αποφυγή του δυσάρεστου συναισθήματος. Όταν αντιληφθούμε ότι αρχίζουμε να κυριευόμαστε από άγχος μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτές τις τεχνικές χαλάρωσης. Η θρησκευτικότητα/ πνευματικότητα. Αν και δεν έχει γίνει επιστημονικά σαφές για το πώς η θρησκευτικότητα λειτουργεί έχει ωστόσο συνδεθεί με υψηλότερα επίπεδα υγείας και με μειωμένη θνησιμότητα. Βοηθά σε ιδιαίτερες καταστάσεις όπως οι χρόνιες ασθένειες, οι απειλές κατά της ζωής και τον θάνατο καθώς σχετίζεται με αισθήματα ανακούφισης, γαλήνης και ανεύρεσης νοήματος.   Βασιλαδιώτη Βασιλική Ψυχολόγος