Ο σκελετός του άνω άκρου

Σκελετός των άνω άκρων

Αποτελείται από το σκελετό της ωμικής ζώνης, το σκελετό του βραχίονα, του αντιβραχίου ή πήχη και το σκελετό του άκρου χεριού.  

Σκελετός της ωμικής ζώνης

Αποτελείται από 2 οστά, μπροστά την κλείδα και πίσω την ωμοπλάτη. Η κλείδα αρθρώνεται με το βραχιόνιο οστό. Έτσι γίνεται η σύνδεση του σκελετού του κορμού με το σκελετό των άκρων.   Η κλείδα είναι μακρό οστό. Έχει σχήμα S και βρίσκεται κάτω από το δέρμα και επάνω από την πρώτη πλευρά. Στην κλείδα διακρίνουμε το έσω ή στερνικό άκρο, το σώμα και το έξω ή ακρωμιακό άκρο. Το έσω άκρος αρθρώνεται με τη λαβή του στέρνου και το έξω με το ακρώμιο της ωμοπλάτης.     Η ωμοπλατη είναι πλατύ οστό τριγωνικού σχήματος. Βρίσκεται πίσω από την οπίσθια επιφάνεια του θωρακικού κλωβού από τη δεύτερη μέχρι την έβδομη πλευρά. Η βάση του τριγώνου βρίσκεται προς τα πάνω και η κορυφή προς τα κάτω. Η ωμοπλάτη εμφανίζει τρεις γωνίες και δύο επιφάνειες, τη μπροστινή και την πίσω.   Στην έξω γωνία υπάρχει αρθρική επιφάνεια, η ωμογλήνη, με την οποία η ωμοπλάτη αρθρώνεται με το βραχιόνιο οστό (άρθρωση του ώμου). Στην πίσω επιφάνεια υπάρχει η ωμοπλατιαία άκανθα. Αυτή κοντά στην ωμογλήνη πλαταίνει και σχηματίζει το ακρώμιο. Το ακρώμιο βρίσκεται προς τα έξω και επάνω από την ωμογλήνη. Στο ακρώμιο υπάρχει επίσης αρθρική επιφάνεια για την άρθρωση της ωμοπλάτης με την κλείδα (ακρωμιοκλειδική διάρθρωση).  

Σκελετός του βραχίονα

  Αποτελείται από το βραχιόνιο οστό. Εμφανίζει τρία μέρη. Το μέσο ή σώμα (διάφυση), το άνω άκρο (άνω επίφυση) και το κάτω άκρο (κάτω επίφυση).   Το άνω άκρο έχει ένα σφαιρικό όγκωμα την κεφαλή του βραχιόνιου οστού. Η κεφαλή του αποτελεί το 1/3 σφαίρας και αρθρώνεται με την ωμογλήνη της ωμοπλάτης στην άρθρωση του ώμου. Προς τα έξω της κεφαλής υπάρχει κυκλικά ο ανατομικός αυχένας του βραχιόνιου οστού. Προς τα έξω από τον ανατομικό αυχένα βρίσκονται δύο ογκώματα, το μεγάλο και μικρό βραχιόνιο όγκωμα. Στο σώμα του βραχιόνιου, στην πίσω επιφάνεια, υπάρχει η αύλακα του κερκιδικού νεύρου, μέσα στην οποία περνάει το κερκιδικό νεύρο. Έτσι σε κατάγματα του σώματος του οστού είναι εύκολο να τραυματιστεί το νεύρο αυτό. Το κάτω άκρο εμφανίζει δύο αρθρικές επιφάνειες την τροχιλία προς τα μέσα και τον κόνδυλο προς τα έξω. Η τροχιλία αρθρώνεται με την ωλένη και ο κόνδυλος με την κερκίδα (άρθρωση του αγκώνα). Στο κάτω άκρο του οστού προς τα έξω και πλάγια υπάρχει η παρακονδύλια απόφυση και προς τα μέσα και πλάγια υπάρχει η παρατροχίλια απόφυση. Οι δύο αυτές αποφύσεις είναι ψηλαφητές. Πίσω από την παρατροχίλια απόφυση υπάρχει η αύλακα του ωλένιου νεύρου. Στο σημείο αυτό το ωλένιο νεύρο βρίσκεται κάτω από το δέρμα και είναι εύκολο να τραυματιστεί.  

Σκελετός του αντιβραχίου

Ο σκελετός του αντιβραχίου ή σκελετός του πήχη αποτελείται από δύο οστά, που βρίσκονται παράλληλα μεταξύ τους, την ωλένη προς τα μέσα και την κερκίδα προς τα έξω. Τα οστά αυτά αρθρώνονται μεταξύ τους με τα επάνω και τα κάτω άκρα τους.   Ανάμεσά τους υπάρχει το μεσόστεο διάστημα. Επίσης και τα δύο οστά με τα άνω άκρα τους αρθρώνονται με το βραχιόνιο οστό σχηματίζοντας την άρθρωση του αγκώνα. Αντίθετα στην άρθρωση του πήχη με τον καρπό συμμετέχει μόνο το κάτω άκρο της κερκίδας.  

Ωλένη

Η ωλένη εμφανίζει άνω άκρο, σώμα και κάτω άκρο. Το άνω άκρο αρθρώνεται με το βραχιόνιο οστό και με το άνω άκρο της κερκίδας. Εμφανίζει δύο αποφύσεις, το ωλέκρανο πίσω και την κορωνοειδή απόφυση μπροστά. Στο ωλέκρανο καταφύεται ο τρικέφαλος βραχιόνιος μυς. Το κάτω άκρο της ωλένης καταλήγει στην κεφαλή της ωλένης, η οποία είναι ψηλαφητή. Από την εσωτερική πλευρά της κεφαλής αρχίζει η στυλοειδής απόφυση της ωλένης, η οποία αρθρώνεται με το κάτω άκρο της κερκίδας.  

Κερκίδα

  Είναι μικρότερο σε μήκος οστό από την ωλένη. Εμφανίζει άνω άκρο, σώμα και κάτω άκρο, το οποίο είναι πιο ογκώδες από το επάνω. Στο άνω άκρο βρίσκεται η κεφαλή της κερκίδας, με την οποία η κερκίδα αρθρώνεται με την ωλένη και το βραχιόνιο οστό. Κάτω από την κεφαλή υπάρχει ο αυχένας. Κάτω από τον αυχένα, στο σώμα της κερκίδας, υπάρχει το κερκιδικό όγκωμα, στο οποίο καταφύεται ο δικέφαλος βραχιόνιος. Το κάτω άκρο της κερκίδας αρθρώνεται με την κεφαλή της ωλένης και με τα οστά του καρπού. Η έξω επιφάνεια του κάτω άκρου καταλήγει στη στυλοειδή απόφυση της κερκίδας.  

Σκελετός του άκρου χεριού

  Αποτελείται από τα οστά του καρπού, τα οστά του μετακαρπίου και τις φάλαγγες των δακτύλων. Ο σκελετός του χεριού στο σύνολό του εμφανίζει μπροστινή ή παλαμιαία επιφάνεια και πίσω ή ραχιαία επιφάνεια.  

Οστά του καρπού

Ο καρπός αποτελείται από οκτώ βραχέα οστά. Βρίσκονται σε δύο σειρές, την άνω και την κάτω, ανά 4 σε κάθε μία. Τα οστά της πάνω σειράς από έξω προς τα μέσα είναι: το σκαφοειδές, το μηνοειδές, το πυραμοειδής και το πισοειδές. Τα οστά της κάτω σειράς είναι: το μεγάλο πολύγωνο, το μικρό πολύγωνο, το κεφαλωτό και το αγκιστρωτό.   Η μπροστινή επιφάνεια του καρπού είναι κοίλη και σχηματίζει την καρπιαία αύλακα. Η αύλακα αυτή σκεπάζεται από τον εγκάρσιο σύνδεσμο και σχηματίζει τον καρπιαίο σωλήνα. Μέσα από αυτόν περνούν από τον πήχη στην παλαμιαία επιφάνεια του χεριού το μέσο νεύρο και εννέα τένοντες μυών των δακτύλων. Για το λόγο αυτό ο καρπιαίος σωλήνας έχει μεγάλη κλινική σημασία.

Οστά του μετακαρπίου

  Τα μετακάρπια οστά είναι 5 και ονομάζονται από τα έξω, δηλαδή από τον αντίχειρα προς τα έσω: 1ο, 2ο κλπ. Είναι μακρά οστά, τα οποία με το πάνω άκρο τους αρθρώνονται με τα οστά του καρπού και με το κάτω άκρο τους αρθρώνονται με την πρώτη φάλαγγα των δακτύλων. Σε κάθε μετακάρπιο διακρίνουμε: άνω άκρο ή βάση, σώμα και κάτω άκρο ή κεφαλή.  

Οι φάλαγγες των δακτύλων

  Κάθε δάκτυλο έχει τρεις φάλαγγες, εκτός απ’ τον αντίχειρα που έχει δύο. Οι φάλαγγες από πάνω προς τα κάτω ονομάζονται: πρώτη ή μετακάρπια , δεύτερη ή μέση, Τρίτη ή ονυχοφόρος. Ο αντίχειρας έχει μόνο τη μετακάρπια και την ονυχοφόρο. Σε κάθε φάλαγγα διακρίνουμε άνω άκρο ή βάση, σώμα, κάτω άκρο ή κεφαλή.   Τ. Παπαδόπουλος – Ε. Ρίζου – Μ. Διαμαντοπούλου – Π. Μαρκαντωνάκης