Ο σκελετός της κεφαλής - Οστά κρανίου

Σκελετός της κεφαλής Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο περιλαμβάνει:

• Τα οστά του εγκεφαλικού κρανίου
• Τα οστά του προσωπικού ή σπλαχνικού κρανίου.

  Στα οστά του κρανίου ανήκουν τα πλατιά και αεροφόρα οστά. Αποτελούνται από δύο πλάκες, την έσω και την έξω πλάκα. Ανάμεσά τους βρίσκεται η διπλόη. Η έσω πλάκα είναι λεπτότερη και πιο εύθραυστη από την έξω πλάκα. Η εσωτερική και η εξωτερική επιφάνεια του κρανίου καλύπτεται από περιόστεο που ονομάζεται αντίστοιχα ενδοκράνιο και περικράνιο. Εγκεφαλικό κρανίο Περικλείει τον εγκέφαλο. Αποτελείται από οκτώ οστά, τέσσερα μονά και δύο διπλά. Αυτά είναι το μετωπιαίο, το ινιακό, το σφηνοειδές, το ηθμοειδές, τα δύο κροταφικά και τα δύο βρεγματικά. Το εγκεφαλικό κρανίο διαιρείται στο θόλο και στη βάση. Στο σχηματισμό του θόλου συμμετέχουν το μετωπιαίο, τα βρεγματικά, το ινιακό, τα κροταφικά και οι μεγάλες πτέρυγες του σφηνοειδές οστού. Η εξωτερική επιφάνεια του θόλου διαιρείται σε τρεις χώρες: τη μετωπιαία χώρα (μπροστά), τη βρεγματική χώρα (μέση), την ινιακή χώρα (πίσω). Όριά τους είναι: η στεφανιαία ραφή μεταξύ βρεγματικής και μετωπιαίας χώρας, η λαμβδοειδής ραφή μεταξύ βρεγματικής και ινιακής και η οβελιαία ραφή μεταξύ των δύο βρεγματικών οστών, η οποία χωρίζει τη βρεγματική χώρα σε δεξιό και αριστερό ημιμόριο και ενώνει τη στεφανιαία με τη λαμβδοειδή ραφή. Στη βάση του κρανίου υπάρχουν τρεις βόθροι: ο μετωπιαίος, ο μέσος ή κροταφικός και ο πίσω ή ινιακός. Ο μπροστινός βόθρος διαθέτει μια απόφυση του ηθμοειδούς οστού, που ονομάζεται κάλαιο, πάνω στην οποία προσφύεται η σκληρή μήνιγγα του εγκεφάλου. Ο μέσος βόθρος έχει στη μέση του έπαρμα, το τουρκικό εφίππιο. Στο βόθρο του τουρκικού εφιππίου φωλιάζει η υπόφυση. Στο μέσο βόθρο υπάρχουν τρήματα από τα οποία περνούν τα νεύρα του εγκεφάλου (εγκεφαλικές συζυγίες). Ο πίσω βόθρος εμφανίζει στη μέση το ινιακό τρήμα, από τον περνάει ο προμήκης μυελός, ο οποίος συνεχίζει σαν νωτιαίος μυελός και οι δύο σπονδυλικές αρτηρίες. Δεξιά και αριστερά από το ινιακό τρήμα υπάρχουν οι δύο ινιακοί κόνδυλοι με τους οποίους ο σκελετός της κεφαλής αρθρώνεται με τη σπονδυλική στήλη (ατλαντοϊνιακή ή άνω κεφαλική διάρθρωση). Προσωπικό ή σπλαγχνικό κρανίο Ονομάζεται και σπλαχνικό γιατί περιέχει την αρχή του αναπνευστικού και του πεπτικού συστήματος. Αποτελείται από 14 οστά που είναι:

• Τα 2 ρινικά
• Τα 2 δακρυϊκά
• Οι 2 κάτω ρινικές κόγχες
• Οι άνω γνάθοι
• Τα 2 ζυγωματικά
• Τα 2 υπερώια
• Η ύνιδα
• Η κάτω γνάθος

  Η κάτω γνάθος είναι το μόνο κινητό οστό του κρανίου. Αρθρώνεται με τα κροταφικά οστά και σχηματίζει την κροταφογναθική διάρθρωση. Μαζί με τα οστά του σπλαχνικού κρανίου περιγράφεται και το ανεξάρτητο υοειδές οστό, που βρίσκεται στη μέση της τραχηλικής χώρας.   Στο κρανίο σχηματίζονται από τα οστά του εγκεφαλικού και σπλαγχνικού κρανίου οι εξής κοιλότητες:

• Οι 2 οφθαλμικοί κόγχοι. Είναι δύο και βρίσκονται επάνω, δεξιά και αριστερά της ρινικής κοιλότητας. Περιέχουν τους βολβούς των ματιών. Σχηματίζονται από τρία οστά του εγκεφαλικού κρανίου (μετωπιαίο, σφηνοειδές και ηθμοειδές) και τρία οστά του σπλαγχνικού κρανίου (άνω γνάθος, ζυγωματικό και δακρυϊκό).
• Η ρινική κοιλότητα. Βρίσκεται πάνω από τη στοματική κοιλότητα και κάτω από τους δύο οφθαλμικούς κόγχους. Σχηματίζεται από 14 οστά, 3 οστά του εγκεφαλικού κρανίου (μετωπιαίο, σφηνοειδές, ηθμοειδές) και 11 του προσωπικού κρανίου (2 ρινικά, 2 δακρυϊκά, 2 κάτω ρινικές κόγχες, 2 άνω γνάθοι, 2 υπερώια και η ύνιδα).
• Οι παραρινικοί κόλποι. Είναι αεροφόρες κοιλότητες των αεροφόρων οστών, που βρίσκονται γύρω από τη ρινική κοιλότητα και επικοινωνούν με αυτή. Συχνά μολύνονται και άλλοτε μπορεί να φράξει το στόμιό τους ή να συγκεντρωθεί υγρό μέσα σ’ αυτούς με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται σημαντικά ή χροιά της φωνής. Οι παραρινικοί κόλποι είναι: α)οι μετωπιαίοι κόλποι (μετωπιαίο οστό), ο σφηνοειδής κόλπος (σφηνοειδές οστό), οι ηθμοειδείς κυψέλες (ηθμοειδές οστό) και το ιγμόρειο άνδρο (οστό άνω γνάθου).
• Η οστέινη στοματική κοιλότητα. Σχηματίζεται μεταξύ των δύο άνω γνάθων των δύο υπερώιων οστών και της κάτω γνάθου. Η οστέινη στοματική κοιλότητα συμπληρώνεται με μαλακά μόρια (μαλακή υπερώα, έδαφος στόματος) και έτσι δημιουργείται η στοματική κοιλότητα.

  Τ. Παπαδόπουλος – Ε. Ρίζου – Μ. Διαμαντοπούλου – Π. Μαρκαντωνάκης