Ο ρόλος των βιταμινών στο δέρμα

Οι βιταµίνες είναι εντελώς απαραίτητες για την φυσιολογική ανάπτυξη και την διατήρηση της υγείας και της οµορφιάς. Από τις λιποδιαλυτές βιταµίνες το µεγαλύτερο ενδιαφέρον για το δέρµα και γενικά για την οµορφιά παρουσιάζουν οι βιταµίνες Α,Ε,και F που για το λόγο αυτό χρησιµοποιούνται και σαν δραστικά συστατικά καλλυντικών προιόντων. Βιταμίνη Α Η Βιταµίνη Α ανήκει στις «βιταµίνες οµορφιάς» και βοηθάει στην υγεία και οµορφιά των µαλλιών και του δέρµατος. Κάνει το δέρµα λείο και τα µαλλιά λαµπερά. Η έλλειψη της προκαλεί διάφορα συµπτώµατα όπως είναι το κλείσιµο των πόρων της επιδερµίδας δηµιουργώντας έτσι πολύ συχνα ακµή,δερµατικές κηλίδες και εξανθήµατα. Το δέρµα γίνεται ξηρό,σκληρό,τραχύ,χλωµό,λεπιάζει και σχηματίζει ευκολότεα ρυτίδες.Τα συµπτώµατα της έλλειψης και αβιταµίνωσης στην περίπτωση της βιταµίνης Α γίνονται συχνά πολύ νωρίτερα αισθητά στο δέρµα απ ότι σε άλλα όργανα του σώµατος,όπως στα µάτια και στους βλεννογόνους. Η βιταµίνη Α για να µπορέσει να δράσει στους διάφορους ιστούς του σώµατος θα πρέπει να περάσει στο αίµα,αφού πρώτα στο έντερο έρθει σε επαφή µε την χολή. Όπως έχει αποδειχθεί η βιταµίνη Α µπορεί να περάσει στο αίµα δια µέσου του δέρµατος, παρουσιάζει τοπική δράση και µπορεί να χρησιµοποιηθεί εξωτερικά. Σε µία επιδερµίδα µε συµπτώµατα λόγω έλλειψης Βιταµίνης Α, αν χρησιµοποιηθεί η βιταµίνη εξωτερικά εισέρχεται στο αίµα µικρότερη ποσότητα βιταµίνης, απ’ότι επιτρέπει να περάσει ένα υγιές δέρµα,θεραπεύονται δε µόνο εκείνα τα σηµεία που έρχονται σε επαφή µε την βιταµίνη. Η ιδιότητα αυτή της βιταµίνης Α δικαιολογεί την χρήση της σε καλλυντικά προιόντα. Είναι αποδεδειγµένος ο ρόλος της τόσο για την αντιρυτιδική της δράση όσο και για την πρόληψη της γήρανσης. Αναζωογονεί την επιδερµίδα, ενυδατώνει το δέρµα, σχεδόν εξαφανίζει τις µικρές ρυτίδες και δίνει ελαστικότητα. Η µόνη δυσκολία που παρουσιάζεται στην χρησιµοποίηση της σε καλλυντικά προιόντα οφείλεται στην ευαισθησία της σε οξειδώσεις. Ο κανονικός τύπος της βιταµίνης Α ( αλκοόλη) µπορεί να διατηρηθεί στον αέρα το πολύ 2 µήνες. Σε καλλυντικά προιόντα χρησιµοποιούνται συνήθως οι εστέρες της βιταµίνης Α που παρουσιάζουν µεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Καλλυντικά που περιέχουν βιταµίνη Α θα πρέπει να προστατεύονται από το φώς, τον αέρα και από την υψηλή θερµοκρασία. Βιταμίνη Ε Κύριος φορέας της βιταµίνης Ε στα καλλυντικά είναι το σιτέλαιο. Η βιταµίνη Ε βρίσκεται στην µεµβράνη των κυττάρων και η φυσική της φθορά µετά από κάποια ηλικία έχει αντίκτυπο στην επιδερµίδα. Εξωτερικά στο δέρµα τα λιποδιαλυτά µόρια της βιταµίνης Ε εισχωρούν στη επιδερµίδα δίνοντας την ανάλογη ποσότητα λίπους ώστε να την προστατεύουν από εξωτερικές επιδράσεις. Οι σπουδαιότερες φυσιολογικές λειτουργίες της βιταµίνης Ε είναι η αντιοξειδωτική δράση στις κυτταρικές µεµβράνες που συµβάλει στη µεταφορά οξυγόνου, το ότι εµποδίζει το σχηµατισµό των τοξικών λιπουπεροξειδίων που προέρχονται από την οξείδωση λιπαρών οξέων, παίζει ειδικό ρόλο σε ενζυµατικές αντιδράσεις, βοηθά την αναζωογόνηση των κυττάρων λόγω του ότι συµβάλλει στην καλύτερη µεταφορά του οξυγόνου, ενεργοποιεί έτσι τον µεταβολισµό των κυττάρων του δέρµατος,αλλά και των µυικών ινών,εµποδίζοντας τον σχηµατισµό ρυτίδων.Επίσης λόγω της αντιοξειδωτικής της ιδιότητας είναι άριστο µέσο άµυνας ενάντια στις ελεύθερες ρίζες. Τέλος, εκτελεί προστατευτικό ρόλο στην αποταµίευση της βιταµίνης Α. Βιταμίνη F Η Βιταµίνη F έχει στενή σχέση µε τον µεταβολισµό των λιπιδίων του δέρµατος. Η έλλειψη της έχει σαν αποτέλεσµα ένα δέρµα που απολεπίζεται και παρουσιάζει λεπτές σχισµές. Η βιταµίνη F βρίσκεται στα πολυακόρεστα λάδια και ιδιαίτερα στα ιχθυέλαια (παχιά ψάρια). Συµβάλλει στην καλή διατήρηση των αγγείων. Καταπολεµά την ξηροδερµία, την ακµή και τα εξανθήµατα. Επιπλέον βοηθά τα ξηρά και εύθραστα µαλλιά µε πιτυρίδα. Από τις υδατοδιαλυτές βιταµίνες ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το δέρµα και τα εξαρτήµατα του παρουσιάζουν οι βιταµίνες C,B2,B3,B6 και H. Βιταμίνη C Η Βιταµίνη C είναι απαραίτητη στην παραγωγή κολλαγόνου. Συµβάλλει στην καλή διατήρηση του συνδετικού ιστού. Με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, µπλοκάρει τις ελεύθερες ρίζες. Επιπλέον, χαρίζει µεγαλύτερη διάρκεια ζωής στα κύτταρα, προστατεύει τον οργανισµό από τις επιθέσεις βακτηρίων, διατηρεί απρόσβλητο το αµυντικό σύστηµα, ενώ λειτουργεί και ως φυσικό καθαρκτικό. Εχει διαπιστωθεί επίσης σε εργαστηριακές δοκιµασίες ότι η βιταµίνη C καταστρέφει το βακτήριο staphylococcus aureus, υπεύθυνο για την ακµή. Επιπλέον η βιταµίνη αυτή δυναµώνει το ανοσοποιητικό σύστηµα επιτρέποντας του να εξουδετερώσει καλύτερα τις βακτηριακές µολύνσεις. Τέλος η βοήθεια της βιταµίνης στην θεραπεία των εγκαυµάτων είναι πολύτιµη. Με την συµβολή της στην διέγερση του σχηµατισµού κολαγόνου βοηθά στην αποκατάσταση των καµένων ιστων,επιταχύνοντας την επούλωση και µειώνοντας την πιθανότητα να παραµείνει ουλή. Συνάµα λόγω του ότι είναι αντισυπτική προστατεύει τους καµένους ιστούς από µόλυνση. Βιταμίνες Β Το σύµπλεγµα της βιταµίνης Β συντελεί στην διατήρηση της καλής εµφάνισης του δέρµατος. ∆εν αφήνει να δηµιουργηθούν δερµατίτιδες, ακµή, έκζεµα και σκασίµατα στα χείλη. Επιπλέον χρησιµοποιείται και στις αντιηλιακές κρέµες γιατί λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας από τον ήλιο. Η βιταµίνη Β3 – παντοθενικό οξύ – χαρακτηρίζεται και ως η βιταµίνη των µαλλιών. Η Β6 συνδέεται µε την καλή λειτουργία των σµηγµατογόνων αδένων. Η έλλειψη της Β6 προκαλεί σµηγµατορροική δερµατίτιδα, µια πολύ συχνή δερµατίτιδα του σύγχρονου ανθρώπου. Η Β12 προλαµβάνει τα δερµατικά προβλήµατα και το πρόωρο γήρας του δέρµατος. Βιταμίνη Η Η έλλειψη της βιταµίνης Η φαίνεται ότι σχετίζεται µε το πρόωρο άσπρισµα των µαλλιών.   Ζάρπα Ευαγγελία Πτυχ. Αισθητικός - Κοσμητολόγος Καθηγήτρια Αισθητικής - Πιστοποίησης Εισηγήτρια Σεμιναρίων