Κρυοθεραπεία

Η κρυοθεραπεία είναι θεραπευτική μέθοδος με την οποία επιτυγχάνεται η τοπική μείωση της θερμοκρασίας στο ανθρώπινο σώμα, μείωση από την οποία επωφελείται λόγω των φυσιολογικών της αντιδράσεων που είναι:

• Πρωτογενής και άμεση γενική και τοπική αγγειοσυστολή καθώς και καθυστερημένη γενική αγγειοσυστολή καθώς και καθυστερημένη γενική αγγειοσυστολή.
• Τοπική μείωση της ενζυμικής δραστηριότητας του μεταβολισμού των ψυχόμενων περιοχών.
• Τοπική ελάττωση της ταχύτητας νευρικής αγωγιμότητας και του πόνου.
• Δευτερογενής τοπική αντίδραση αγγειοσυστολής.

Συγκεκριμένα: Γενική και τοπική αγγειοσυστολή Όταν σε κάποια περιοχή του σώματος η θερμοκρασία ελαττώνεται προκαλείται πρωτογενώς άμεση γενική και εντοπισμένη συστολή των αιμοφόρων αγγείων κυρίως του δέρματος. Επίσης καθυστερημένη γενική αγγειοσυστολή. Η άμεση γενική αντίδραση επιφανειακής αγγειοσυστολής παρουσιάζεται διότι το σώμα προσπαθεί να διατηρήσει τη φυσιολογική του θερμοκρασία, περιορίζοντας την απώλεια θερμότητας από το δέρμα. Αντίθετα η απώλεια θερμότητας αυξάνεται με γενική περιφερειακή αγγειοδιαστολή. Η άμεση γενική αντίδραση περιφερειακής αγγειοσυστολής που παρουσιάζεται όταν σε κάποια περιοχή του σώματος ελαττώνεται η θερμοκρασία είναι αντανακλαστικό φαινόμενο και οφείλεται μάλλον στην έκκριση επινεφρίνης και nor επινεφρίνης, αυξάνει τη νευρικότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος μέσω αντανακλαστικών που συνδέουν την κεντρομόλο οδό με το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Οι δύο αυτές ουσίες είναι ενεργοί μεταδότες των αντανακλαστικών στις συνάψεις των νευρώνων των δύο συστημάτων. Η άμεση γενική αντίδραση επιφανειακής αγγειοσυστολής είναι συνήθως μέτρια. Η άμεση τοπική αντίδραση αγγειοσυστολής οφείλεται:

• Στην αύξηση της δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού συστήματος λόγω έκκρισης επινεφρίνης και nor επινεφρίνης.
• Στην αναστολή έκκρισης ισταμίνης και
• Στην έντονη σύσπαση των λείων των αρτηριών που προκαλεί ελάττωση της θερμοκρασίας.

Η άμεση αντίδραση αγγειοσυστολής είναι συνήθως επιφανειακά έντονη. Η τοπική αγγειοσυστολή προκαλεί αύξηση της πίεσης του αίματος στα αρτηρίδια της περιοχής και μείωση της πίεσης στο επίπεδο των τριχοειδών της περιοχής. Η καθυστερημένη γενική αγγειοσυστολή που παρουσιάζεται μετά από τοπική ελάττωση της θερμοκρασίας οφείλεται μάλλον σε ενεργοποίηση του οπίσθιου υποθαλάμου από το ψυχρό φλεβικό αίμα που προέρχεται από την περιοχή ελάττωσης της θερμοκρασίας και επιστρέφει στη γενική κυκλοφορία. Η καθυστερημένη γενική αντίδραση αγγειοσυστολής είναι συνήθως ήπια. Λόγω της μέτριας άμεσης γενικής αντίδρασης αγγειοσυστολής ελαττώνεται σε μικρό βαθμό και η επιφανειακή γενική αιματική ροή. Λόγω της έντονης άμεσης τοπικής αντίδρασης αγγειοσυστολής η αιματική ροή ελαττώνεται σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα στην επιφάνεια της περιοχής που ελαττώνεται η θερμοκρασία. Τέλος λόγω της ήπιας καθυστερημένης γενικής αντίδρασης αγγειοσυστολής δεν επέρχεται καμία σχεδόν ουσιώδης αλλαγή στη γενική αιματική ροή του σώματος. Τοπική μείωση της ενζυματικής δραστηριότητας και του μεταβολισμού Με την τοπική ελάττωση της θερμοκρασίας μειώνεται σε μεγάλο βαθμό η ενζυματική δραστηριότητα των ψυχόμενων περιοχών και ταυτόχρονα περιορίζονται όλα τα είδη των κυτταρικών αντιδράσεων. Η χημική αντίδραση της διάσπασης του ΑΤΡ και της παραγωγής ενέργειας ελαττώνεται κατά 50% για κάθε ελάττωση της θερμοκρασίας 100ο C. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ελάττωση του μεταβολισμού των ιστών των περιοχών που ψύχονται. Ελάττωση της ταχύτητας νευρικής αγωγιμότητας και του πόνου. Η ελάττωση της θερμοκρασίας του σώματος κάτω από 13,7ο C ή η ελάττωση της θερμοκρασίας των βαθύτερη ευρισκόμενων ιστών (ιδιαίτερα του μυϊκού ιστού) κάτω από 27ο C προκαλεί σημαντική αναλγησία. Η αναλγητική επίδραση της ελάττωσης της θερμοκρασίας οφείλεται στο γεγονός ότι η μείωση της θερμοκρασίας προκαλεί αύξηση της πύλης του πόνου και ελάττωση της ταχύτητας της νευρικής αγωγιμότητας. Τοπική δευτερογενής αντίδραση αγγειοδιαστολής Μετά από επτά λεπτά περίπου από την έντονη άμεση τοπική (επιφανειακή περισσότερο) αγγειοσυστολή που προκαλεί η τοπική ελάττωση της θερμοκρασίας επέρχεται τοπική αγγειοσυστολή. Η τοπική αγγειοσυστολή αυτής της μορφής προκαλεί η τοπική ελάττωση της θερμοκρασίας επέρχεται τοπική αγγειοσυστολή. Η τοπική αγγειοσυστολή αυτής της μορφής προκαλεί αύξηση της ταχύτητας της ροής του αίματος στην περιοχή. Πιστεύεται ότι τρεις παράγοντες είναι υπεύθυνοι για τη δευτερογενή αυτή τοπική αγγειοσυστολή:

• Η παράλυση των αγγειοσυσταλτικών μυών.
• Το αξονικό αντανακλαστικό.
• Η έκκριση ουσίας (x).

  Παράλυση των αγγειοσυσταλτικών μυών. Είναι γεγονός ότι η ελάττωση της θερμοκρασίας προκαλεί άμεση έντονη συστολή των λείων μυών των αρτηριών, αλλά αφ’ ενός η ελάττωση της θερμοκρασίας διαρκεί για αρκετό διάστημα επέρχεται παράλυση των αγγειοσυσταλτικών μυών. Η παράλυση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα την αγγειοδιαστολή. Αξονικό αντανακλαστικό Το αξονικό αντανακλαστικό είναι μία αντίστροφη αντίδραση της μετάδοσης σημάτων που συμβαίνει έπειτα από την αγγειοσυστολή και προκαλεί αγγειοδιαστολή. Για παράδειγμα όταν ένα κομμάτι πάγου περνά πάνω από το δέρμα δημιουργείται μετά από λίγο μία κόκκινη γραμμή. Η εμφάνιση αυτής της κόκκινης γραμμής οφείλεται στην συσσώρευση αίματος στην περιοχή, εξαιτίας αγγειοδιαστολής που έπεται της αγγειοσυστολής που προκαλεί ο πάγος. Το φαινόμενο αυτό προκαλείται από μία αντανακλαστική αντίδραση στην αγγειοσυστολή, που οδηγεί στην αγγειοδιαστολή. Έκκριση ουσίας x Κατά τη διάρκεια της τοπικής ελάττωσης της θερμοκρασίας πιστεύεται ότι απελευθερώνεται στην περιοχή μία ουσία η οποία προκαλεί την τοπική δευτερογενή αγγειοδιαστολή. Η ουσία αυτή είναι άγνωστη αλλά δρα σαν μία ισταμίνη.   Σιώρα Ελένη Αισθητικός (ΤΕΙ Αθήνας)