Καλοήθεις όγκοι του δέρματος

Ψευδοεπιθηλιωματώδης υπερπλασία Είναι µια ογκόµορφη υπερπλασία της επιδερµίδας, η οποία µπορεί να συµβεί σε έδαφος οποιασδήποτε χρόνιας φλεγµονής του δέρµατος. Η κατάσταση αποτελεί υπερβολική αναγέννηση της επιδερµίδας η οποία συµβαίνει φυσιολογικά σε κάθε χρόνια φλεγµονώδη κατάσταση. Η ψευδοεπιθηλιωµατώδης υπερπλασία µπορεί να εµφανισθεί στις περιφέρειες χρόνιων ελκών (άτονα έλκη κ.τ.λ.), σε µυκητιασικά και άλλα κοκκιώµατα του χορίου ή ακόµα σε συνδυασµό µε διάφορους όγκους. Συμπτώματα Η εµφάνιση των βλαβών εξαρτάται από την πρωτοπαθή βλάβη. Έτσι επάνω σε κοκκιώµατα το δέρµα παχύνετε ανωµάλως και γίνεται τραχύ, ενώ σε συνδυασµό µε χρόνια έλκη, η βλάβη είναι ερυθρή, κοκκιωµατώδης διαχωριζόµενη κλινικά από καρκίνωµα. Με την ψηλάφηση γενικά οι βλάβες είναι µαλθακές και αυτό αποτελεί ένα πολύ χρήσιµο διαφορο-διαγνωστικό σηµείο σε σχέση µε τα καρκινώµατα. Ακροχορδώνες Πολύ συνηθισµένοι καλοήθεις όγκοι οι οποίοι εµφανίζονται σαν µαλθακές θηλωµατώδεις και µισχωτές βλάβες στο λαιµό, στο άνω µέρος του κορµού, στις µασχάλες και στους βουβώνες. Συμπτώματα Οι ακροχορδώνες έχουν 1-3mm διάµετρο και ύψος 5mm περίπου. Είναι µαλθακοί, µε χροιά ‘όπως το φυσιολογικό δέρµα έως καφεοειδή και συνήθως πολλαπλοί. Είναι συχνότεροι στις γυναίκες από την ηλικία των 30 ετών και µετά. Ορισµένες φορές µπορεί να πάρουν µεγάλη διάσταση σαν ρόγα σταφυλιού κρεµάµενη από λεπτό µίσχο (κρεµάµενη τέρµινθος.  Εντοπίζοντα ι στον λαιµό, στις µασχάλες  (στα παχύσαρκα ιδίως άτοµα), στο άνω µέρος του κορµού, στις πτυχές των µαστών στις γυναίκες και  στους βουβώνες. Κατά την εγκυµοσύνη παρουσιάζουν µια τάση µεγέθυνσης και αύξησης σε αριθµό ενώ µετά τον τοκετό υποστρέφονται. Ορισµένες φορές αποτελούν συνοδό κλινική εικόνα στην µελανίζουσα ακάνθωση. Στα άτοµα µε ακροχορδώνες συχνά βρίσκονται διαταραχές µεταβολισµού του σακχάρου. Με τον τραυµατισµό ή την τριβή µπορεί να ερεθιστούν ή να επιµολυνθούν.   Κερατοακάνθωμα   Είναι ένα ογκόµορφο οζίδιο µε χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, το οποίο µεγαλώνει ταχύτατα .έως ένα µέγιστο µέγεθος µέχρι να αρχίσει η αυτόµατη υποχώρηση. Το κερατοακάνθωµα εµφανίζεται στην οµάδα των ατόµων η οποία είναι επιρρεπής για ανάπτυξη ακανθοκυτταρικού καρκινώµατος (ανοιχτόχρωµα άτοµα). Επίσης εµφανίζεται στις εκτεθειµένες θέσεις (όπως στο SCC) και είναι πιο συχνό στους εργάτες που χειρίζονται πίσσες και mineral oil (όπως στο SCC). Αντίθετα µε το SCC το κερατοακάνθωµα δεν εµφανίζεται επί της ακτινικής υπερκεράτωσης. Σπανίως σε ορισµένους ασθενείς µπορεί να εµφανίζονται πολλαπλά κερατοακανθώµατα για χρόνια χωρίς να υπάρχει συσχέτιση µε το SCC. Συμπτώματα Το κερατοακάνθωµα αρχίζει σαν µια ρόδινη ή κόκκινη βλατίδα ή µικρό οζίδιο το οποίο είναι ευαίσθητο και παρουσιάζει ταχεία ανάπτυξη. Με την αύξηση της βλάβης το οζίδιο γίνεται λείο, επιπεδούνται στην κορυφή και έχει σαφή όρια. Κατά την ψηλάφηση γίνεται αντιληπτό ότι τα όρια του οζιδίου εκτείνονται κάτω από την επιφάνεια. Στην περιβάλουσα δερµατική περιοχή δεν υπάρχει διήθηση. Μέσα σε λίγες  εβδοµάδες το οζίδιο φθάνει διάµετρο 1-2 cm, ενώ σπανίως η βλάβη µπορεί να αυξηθεί πολύ περισσότερο. Στους ανοσοκατασταλµένους η µεγέθυνση γίνεται γρηγορότερα. Σε 4-5 εβδοµάδες το κέντρο τουεπιπεδωµένου οζιδίου σχηµατίζει ένα σκληρό κεράτινο βύσµα ή αναπτύσσει έναν  κρατήρα ο οποίος γεµίζει µε εύθρυπτο υλικό. Καθώς το  ερατοακάνθωµα ωριµάζει οι πλευρές του κρατήρα συρρικνώνονται µε αποτέλεσµα την   εξώθηση του κεντρικού βύσµατος. Η επούλωση µπορεί να συµβεί αυτόµατα αφήνοντας µια αστεροειδή σχάρα. Η εντόπιση της βλάβης στα 2/3 των περιπτώσεων είναι στο πρόσωπο. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις εντοπίζεται στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών και στα αντιβράχια. Σπανιότερα το κερατοακάνθωµα µπορεί να εντοπισθεί και στους βλεννογόνους. Σμηγματορροϊκές υπερκερατώσεις Είναι ένας πολύ συνηθισµένος καλοήθης όγκος του δέρµατος ο οποίος παρουσιάζεται σε άτοµα µέσης και µεγαλύτερης ηλικίας. Η δερµατοπάθεια είναι εξαιρετικά κοινή. Σε ορισµένες όµως οικογένειες η κατάσταση µεταβιβάζεται µε αυτοσωµατικό επικρατούντα τύπο. Ορισµένες φορές όταν η κατάσταση παρουσιάζεται µε πολλαπλές και κνησµώδεις βλατίδες µπορεί να συνδυάζεται µε εν τω βάθει νεοπλασία. Σύμπτώματα Οι βλάβες έχουν ένα κυκλικό ή ωοειδές σχήµα χροιάς µελιού ή καφεοειδούς, από λίγα χιλιοστά έως 2cm. Οι πρόσφατες βλάβες µπορεί να αποξεστούν µε το νύχι, αλλά ξαναδηµιουργούνται. Καθώς η υπερκεράτωση παχύνεται, το χρώµα της γίνεται βαθύτερο µέχρι καστανόµαυρο. Οι βλάβες προέχουν 5mm ή και περισσότερο. Η επιφάνεια της βλάβης είναι συνήθως ανώµαλη µε µικρές εµβαθύνσεις οι οποίες πληρούνται κερατίνης. Μερικές φορές οι βλάβες είναι λείες και µαύρες µε σαφή όρια. Η επιφάνεια συχνά έχει µια λιπαρή εµφάνιση αλλά είναι ξηρή και τραχειά στην ψηλάφηση. Το σαφές όριο και η έπαρση δίδουν την εντύπωση ότι η βλάβη είναι κολληµένη στη επιφάνεια του δέρµατος παρά ότι αποτελεί µέρος αυτού. Η εντόπιση των βλαβών γίνεται κυρίως στο πρόσωπο και στον κορµό ή οπουδήποτε αλλού εκτός από τις παλάµες, τα πέλµατα και τους ηµιβλεννογόνους. Οι σµηγµατορροϊκές υπερκερατώσεις µπορεί να είναι µονήρεις ή συνηθέστερα πολλαπλές. Μερικά ηλικιωµένα άτοµα αναπτύσσουν µεγάλο αριθµό βλαβών, οπότε ο κορµός είναι διάσπαρτος από εκατοντάδες βλάβες σε διάφορα στάδια ανάπτυξης. Συνήθως, οι βλάβες είναι ασυµπτωµατικές. Γενικά ο κνησµός είναι σπάνιος. Οι σµηγµατορροϊκές υπερκερατώσεις µπορεί να ερεθιστούν από την τριβή των ρούχων ή µε τραυµατισµό. Στην περίπτωση αυτή µπορεί να αιµορραγήσουν και να σχηµατιστούν εφελκίδες µε αποτέλεσµα να δηµιουργήσουν διαφοροδιαγνωστικά προβλήµατα από το µελάνωµα.   Δημήτριος Κρυπωτός Ιατρός Παθολόγος