Η σημασία του προληπτικού παιδοφθαλμολογικού ελέγχου.

“Κάλιον του θεραπεύειν, το προλαμβάνειν” (Ιπποκράτης ο Κώος 460-370 π.χ.)   Τα μάτια ευθύνονται για το 80% των πληροφοριών που λαμβάνουμε από το εξωτερικό μας περιβάλλον,  οπότε η καλή τους λειτουργία είναι απαραίτητη για τη βέλτιστη σωματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Συχνά κατηγορούμε τα παιδιά για αδιαφορία, τεμπελιά ή έλλειψη ταλέντου,αγνοώντας για παράδειγμα την ποιότητα της μακρινής όρασης που απαιτείται σε πολλές  αθλητικές και άλλες δραστηριότητες ή το θάμπωμα της όρασης σε κοντινή απόσταση. Η είσοδος στη ζωή μας διαφόρων ηλεκτρονικών συσκευών (κινητά, tablets κτλ.) ιδιαίτερα αγαπητών στα παιδιά , δημιουργούν έντονες οπτικές απαιτήσεις από πολύ μικρή ηλικία, με αποτέλεσμα την εμφάνιση συγκεκριμένων παθήσεων σε μεγαλύτερη συχνότητα απ ότι στο παρελθόν.   Ανάπτυξη της όρασης. Η ανάπτυξη της φυσιολογικής όρασης αρχίζει από τη γέννηση και εξελίσσεται έως την ηλικία των 9-11 ετών. Οι σπουδαίοι Hubel και Wiesel κατέδειξαν την ευπλαστότητα του οπτικού συστήματος  στη παιδική ηλικία, κερδίζοντας το βραβείο Nobel. Εάν μέχρι την ωρίμανση  του οπτικού συστήματος (9-11χρ.) ένας εκ των δύο οφθαλμών στέλνει μη καθαρή εικόνα  στον εγκέφαλο (στραβισμός, διαθλαστικές ανωμαλίες κ.ά.) ο τελευταίος απωθεί την εικόνα αυτή γιατί τον ¨μπερδεύει¨, με αποτέλεσμα να καθιστά τον οφθαλμό αμβλυωπικό (τεμπέλικο μάτι). Η κατάσταση αυτή (αμβλυωπία) εάν δεν αντιμετωπιστεί έως την ηλικία που προαναφέρθηκε τότε η ελαττωμένη όραση θα είναι μια μόνιμη, μη αναστρέψιμη κατάσταση. Αρκετές φορές τα προβλήματα όρασης στα παιδιά γίνονται αντιληπτά αρχίζοντας το σχολείο, χάνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ο προληπτικός παιδοφθαλμολογικός έλεγχος σε μικρότερες ηλικίες είναι εξαιρετικά σημαντικός.   Πότε πρέπει να γίνεται ο προληπτικός έλεγχος; Σύμφωνα με τις συστάσεις της Αμερικανικής Οφθαλμολογικής Ακαδημίας ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να γίνεται: -Στη γέννηση και δυνητικά στον 3ο μήνα (κυρίως σε πρόωρα βρέφη) : εκτιμάται η οφθαλμοκινητικότητα, η ύπαρξη ρετινοβλαστώματος  ή κληρονομικών παθήσεων του αμφιβληστροειδή. -Στο 1ο έτος: εκτιμάται η οφθαλμοκινητικότητα, ο στραβισμός, οι διαθλαστικές ανωμαλίες και η αδρή εκτίμηση οπτικής ικανότητας. -Στο 3ο έτος: ελέγχονται όλα τα παραπάνω και γίνεται η πλέον κρίσιμη εξέταση εκτίμησης της οπτικής ικανότητας σε κάθε μάτι ξεχωριστά για τον εντοπισμό τυχόν αμβλυωπίας. -Στο 5ο έτος: γίνεται ανατομικός και οφθαλμολογικός έλεγχος. Επίσης γίνεται ακριβής διαθλαστικός έλεγχος κατόπιν ενστάλαξης κυκλοπληγικού κολλυρίου. Η κατάλληλη διόρθωση σε αυτή την ηλικία θα επιτρέψει στο παιδί να αρχίσει το σχολείο χωρίς κάποιο πιθανό διαθλαστικό μειονέκτημα, κάτι που αποτελεί συχνά αιτία κακής σχολικής επίδοσης. Εν κατακλείδι, ο προληπτικός έλεγχος στα παιδιά αλλά και η έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση των γονέων έχουν τεραστία σημασία για την πρόληψη των οφθαλμολογικών προβλημάτων στην προσχολική ηλικία.   ΧΡΗΣΤΟΣ Ι. ΞΥΔΗΣ Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ειδικευθείς στην Παιδοφθαλμολογία στο Γ.Ν. Παίδων ¨Αγία Σοφία¨. Μέλος της Ελληνικής  Εταιρείας  Παιδοφθαλμολογίας και Στραβισμού.