Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση

Η εν τω βάθει φλεβική θρόµβωση, είναι η ανάπτυξη θρόµβου και φλεγµονής σε µια οποιαδήποτε φλέβα. Από την εντόπιση του θρόµβου εξαρτάται και η σοβαρότητα της κατάστασης.  Στην περίπτωση που αποσπαστεί ο θρόµβος και  µετακινηθεί εντός της φλέβας προς την καρδιά και στη συνέχεια στους πνεύµονες, έχουμε πνευμονική εμβολή, η οποία απειλεί τη ζωή του ασθενή.  Η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά φλέβες των κάτω άκρων. Οι παράγοντες που καθιστούν ορισµένους ανθρώπους πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη θροµβοφλεβίτιδας είναι: Η παρατεταµένη κατάκλιση, εξαιτίας π.χ. χειρουργικής επέµβασης, κατάγµατος κλπ. Η παρατεταµένη ακινησία, όπως στο αεροπλάνο (σύνδροµο οικονοµικής θέσης) Η εγκυµοσύνη, λόγω πίεσης που ασκείται στις φλέβες της κοιλιάς Η παχυσαρκία επίσης δυσχεραίνει την κυκλοφορία του αίµατος Τα αντισυλληπτικά ή η θεραπεία ορµονικής υποκατάστασης αφού τα οιστρογόνα αυξάνουν την πηκτικότητα του αίµατος Το κάπνισµα Η ηλικία Ορισµένες κακοήθεις  παθήσεις  που  αυξάνουν  την  πηκτικότητα  του  αίµατος  π.χ. καρκίνος του παγκρέατος ∆ιάφορες πολυκυτταραιµίες Οι κιρσοί των κάτω άκρων Η   ύπαρξη   φλεβοκαθετήρα,  είτε   επειδή   τραυµατίστηκε  η   φλέβα,   είτε   επειδή επιµολύνθηκε ο καθετήρας, είτε γιατί το φάρµακο που εγχύθηκε ήταν ερεθιστικό Η κληρονοµική επιβάρυνση Οι συγγενείς ή επίκτητες θροµβοφιλικές διαταραχές

Κλινική εικόνα

Η εν τω βάθει φλεβική θρόµβωση δεν έχει πάντοτε τόσο σαφή συµπτώµατα. Τα πιο σηµαντικά προέρχονται από τη θρόµβωση των φλεβών που βρίσκονται βαθιά µέσα στο πόδι και πάνω από το ύψος του γονάτου. Σε αυτή την περίπτωση το πόδι είναι επώδυνο, θερµό, αρχικά ερυθρό και αργότερα κυανωτικό, ενώ οι επιφανειακές φλέβες είναι διατεταµένες. Αν η θρόµβωση είναι κάτω από το ύψος του γονάτου, η ύπαρξη εναλλακτικών αγγείων για την αποχέτευση του αίµατος καθιστά τα συµπτώµατα πιο αµβλυχρά και ο ασθενής παραπονιέται για πόνο ή βάρος στην ορθοστασία ή το βάδισµα. Πάντως δεν είναι λίγες οι φορές που ο ασθενής είναι ασυµπτωµατικός. Η διάγνωση της νόσου γίνεται με υπερηχογράφηµα.  Σε περίπτωση που ο γιατρός είναι έµπειρος αποτελεί ένα πολύ αξιόπιστο μέσο διάγνωσης.  Μία άλλη εξέταση είναι η φλεβογραφία.  Είναι η ακριβέστερη µέθοδος αλλά έχει αρκετά µειονεκτήµατα, µεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι το ίδιο το φάρµακο µπορεί να επιδεινώσει τη θρόµβωση.  Η µαγνητική τοµογραφία χωρίς να είναι επεµβατική είναι πιθανώς εξίσου ακριβής µε τη φλεβογραφία, τόσο στις θροµβώσεις του ποδιού όσο και της κοιλιάς. Μειονέκτημα είναι ότι δε µπορεί να εφαρµοστεί σε ορισµένους ασθενείς π.χ. αν φέρουν βηµατοδότη.  Τέλος η πλυθησµογραφία είναι µια παλαιότερη τεχνική που τείνει να εγκαταλειφθεί. Θεραπεία Η χορήγηση αντιπηκτικών φαρµάκων είναι η κύρια θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις.   Ο ασθενής νοσηλεύεται σε κανονικό θάλαµο κατακεκλιµένος και µε ανυψωµένο το πάσχον µέλος αλλά επιτρέπεται να σηκώνεται. Σε επιλεγµένες και κατά κανόνα σοβαρές περιπτώσεις µπορεί να εφαρµοστεί πιο επιθετική θεραπεία µε θροµβόλυση, αγγειοπλαστική ή χειρουργική επέµβαση. Σπάνια τοποθετείται ειδικό φίλτρο σε κεντρική φλέβα ώστε να συγκρατήσει τυχόν θρόµβο που θα αποσπαστεί. Μόλις υποχωρήσει το οίδηµα εφαρµόζονται ειδικές ελαστικές κάλτσες που περισφίγγουν βαθµιδωτά το πόδι ώστε να προληφθεί η ανάπτυξη φλεβικής ανεπάρκειας. Πρόληψη Στην πράξη οι περισσότερες περιπτώσεις θροµβοφλεβίτιδας και πνευµονικής εµβολής συµβαίνουν στο χώρο του νοσοκοµείου και συγκεκριµένα σε χειρουργηµένους ασθενείς. Οι ιατροί το γνωρίζουν αυτό και λαµβάνουν τα µέτρα τους.  Σε οποιοδήποτε ασθενή πρόκειται να µείνει ακινητοποιηµένος για µεγάλο χρονικό διάστηµα και θεωρείται ότι διατρέχει αυξηµένο κίνδυνο χορηγείται προληπτική αντιπηκτική αγωγή. Αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο σε ασθενείς που υποβάλλονται σε µεγάλες ορθοπεδικές επεµβάσεις, οι οποίοι διατρέχουν το µέγιστο κίνδυνο την δεύτερη έως πέµπτη ηµέρα µετά το χειρουργείο.  Για τον ίδιο σκοπό πολλές φορές εφαρµόζονται οι ειδικές ελαστικές κάλτσες ενώ ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στη γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς µετά το χειρουργείο. Στην καθηµερινή ζωή ένας άνθρωπος µπορεί να προλάβει αυτή την κατάσταση αν  σηκωθεί και βαδίσει λίγο κάθε µια ώρα. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατό, µπορεί να κάνει ασκήσεις σύσφιξης και χαλάρωσης των µυών των ποδιών. Χρήσιµη είναι και η λήψη πολλών υγρών. Τέλος αν έχει αρκετούς επιβαρυντικούς παράγοντες και διατρέχει αυξηµένο κίνδυνο, είναι ενδεδειγµένη η λήψη µιας ασπιρίνης πριν από ταξίδια κατά τα οποία πρέπει να παραμένει ακίνητος κάποιος για πολλές ώρες.   Δημήτριος Κρυπωτός Ιατρός – Παθολόγος