Διατροφή και αθλητισμός

Bιταµίνες Oι αθλητές που ακολουθούν ισορροπηµένη ποσοτικά και ποιοτικά διατροφή µε όλες τις οµάδες τροφών δεν έχουν όφελος από βιταµινούχα συµπληρώµατα. Eξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις πολύ υψηλής ή πολύ χαµηλής ενεργειακής πρόσληψης που παρατηρούνται σε συγκεκριµένες οµάδες αθλητών, οπότε ένα πολυβιταµινούχο συµπλήρωµα µπορεί να καλύψει πιθανές ελλείψεις. Eπίσης, κάποιες µελέτες έχουν δείξει ότι τα συµπληρώµατα βιταµίνης B αυξάνουν την απόδοση σε θερµά κλίµατα, ενώ η πρόσληψη βιταµίνης E αυξάνει την αντοχή σε µεγάλο υψόµετρο.   Mέταλλα και ιχνοστοιχεία   Έχει  παρατηρηθεί  ότι  οι  αθλητές  παρουσιάζουν  συχνά  ελλείψεις  σε  κάποια µεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία. Αυτό οφείλεται σε κακή διατροφή και σε αύξηση των αναγκών µέσω της άσκησης σε κάποιες περιπτώσεις.   Aσβέστιο   Tο ασβέστιο είναι απαραίτητο για την υγεία των οστών. Ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου, σε συνδυασµό µε ορµονικές ανωµαλίες που συχνά παρατηρούνται σε νεαρές αθλήτριες χαµηλού σωµατικού βάρους, καθιστά απαραίτητη την πρόσληψη συµπληρώµατος ασβεστίου για την αποφυγή οστεοπόρωσης.   Σίδηρος   O σίδηρος έχει µεγάλη σηµασία στην αθλητική διατροφή, αφού η σιδηροπενική αναιµία ελαττώνει σηµαντικά την απόδοση. Έλλειψη σιδήρου παρατηρείται συχνά στους  αθλητές, η οποία όµως δεν έχει επίδραση στην απόδοση, εάν δεν συνοδεύεται από χαµηλό αιµατοκρίτη. H έλλειψη σιδήρου είναι πιο συνήθης σε νεαρές αθλήτριες και οφείλεται εν µέρει σε ανεπαρκή δίαιτα και στην έµµηνο ρύση. Eπίσης, κάποιες µελέτες έχουν δείξει ότι η συστηµατική άσκηση µπορεί να επιδράσει στο µεταβολισµό του σιδήρου. Eάν οι αυξηµένες ανάγκες δεν µπορούν να καλυφθούν από τη διατροφή, µπορεί να δοθεί συµπλήρωµα σιδήρου. Πρέπει να σηµειωθεί εδώ ότι υπερβολική δόση ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την απορρόφηση κάποιων ιχνοστοιχείων (π.χ., ψευδάργυρο).  Όσον αφορά στα υπόλοιπα µέταλλα και ιχνοστοιχεία, οι µελέτες δείχνουν ότι η επιπλέον πρόσληψη δεν επιδρά στην απόδοση, µε την προϋπόθεση ότι υπάρχουν σε επαρκείς ποσότητες στη διατροφή.   Nερό και ηλεκτρολύτες   H έντονη προπόνηση αυξάνει την αποβολή νερού και ηλεκτρολυτών από τον οργανισµό µέσω της αυξηµένης εφίδρωσης. H σηµασία της επαρκούς ενυδάτωσης για τον αθλητή  είναι  αναµφισβήτητη, για  την  αποφυγή  αφυδάτωσης  και  διαταραχών ηλεκτρολυτών που έχουν σοβαρότατες επιπτώσεις στην υγεία και φυσικά την απόδοση. Tα διαλύµατα που χρησιµοποιούνται για την ενυδάτωση των αθλητών είναι το νερό µε προσθήκη χλωριούχου νατρίου ή µε προσθήκη γλυκόζης σε διάφορες συγκεντρώσεις ή, απλώς, το νερό. H επιλογή γίνεται µε βάση την ένταση, τη διάρκεια και το είδοςτης προπόνησης, καθώς και τη κλιματολογικές συνθήκες.   Kαφές-αλκοόλ   O καφές, καθώς και όλα τα καφεϊνούχα ποτά (π.χ., τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα) επιδρούν µέσω της καφεΐνης στο κεντρικό νευρικό σύστηµα και το µυοκάρδιο και αυξάνουν την παραγωγή αδρεναλίνης.  Iδιαίτερη είναι η σηµασία της καφεΐνης στα αθλήµατα αντοχής, αφού αυξάνει τη λιπόλυση και, συνεπώς, τη χρήση ελεύθερων λιπαρών οξέων για ενέργεια, καθυστερώντας έτσι την κατανάλωση του µυϊκού γλυκογόνου. Eπίσης, η καφεΐνη µειώνει το αίσθηµα της κόπωσης.   Tο αλκοόλ, σε µικρές δόσεις δεν επιδρά στην απόδοση. Σε µεγάλες όµως δόσεις, η επίδρασή του είναι αρνητική γιατί µειώνει την ψυχοκινητική απόδοση. Eπίσης, λόγω της διουρητικής του δράσης, µπορεί να συντελέσει στην αφυδάτωση του αθλητή.   Ιωάννα Χαλιμούρδα Διαιτολόγος - Διατροφολόγος ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης