Διάχυτη αλωπεκία

Διάχυτη αλωπεκία είναι η απώλεια τριχών από διάφορα σημεία του σώματος, χωρίς να υπάρχει ουλή, ανεξάρτητα από την αιτία που την προκαλεί.  Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες και πολλές φορές οφείλεται σε πολλές αιτίες και μπορεί να είναι παροδική ή μόνιμη.Σε κάποιες περιπτώσεις θεραπεύεται, ενώ σε άλλες δεν υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί.  Με τον όρο διάχυτη αλωπεκία χαρακτηρίζεται και η καθημερινή απώλεια τριχών, εξαιτίας της διαταραχής της λειτουργίας των τριχικών θυλάκων.   Υπάρχουν δύο μορφές διάχυτης αλωπεκίας, η παιδική και αυτή των ενηλίκων. Παιδική αλωπεκία Τα εξωγενή αίτια είναι η εφαρμογή πίεσης: Σε πολλά βρέφη, που είναι ξαπλωμένα συνεχώς εμφανίζεται απώλεια τριχών στο κεφάλι τους. Οφείλεται στην τοπική κακή αιμάτωση που εξασθενεί τους τριχικούς θυλάκους και είναι παροδική. Τα ενδογενή αίτια είναι: Στα παιδιά δημιουργείται εύκολα διαταραχή στον κύκλο της τρίχας από πολλές αιτίες, όπως stress, πυρετό, αιμορραγία, κακή διατροφή. Όσο ο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο έντονα είναι τα φαινόμενα:. Σε όλες τις περιπτώσεις η αλωπεκία είναι παροδική και εξαφανίζεται όταν εξαφανιστεί και η αιτία. Αλωπεκία των ενηλίκων Α) Εξωγενή αίτια: Υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που μπορεί να επιδράσουν στο δέρμα και στους τριχικούς θυλάκους να προκαλέσουν βλάβες, χωρίς να αφήσουν ουλές. Οι λάκοι μπορεί να καταστραφούν εντελώς ή να εξασθενήσουν, ενώ σε άλλες περιπτώσεις διαταράσσεται ο κύκλος ζωής της τρίχας.

1. Μηχανικοί παράγοντες

• Τριβή: Η συνεχής επαφή και τριβή ορισμένων σημείων του σώματος, κυρίως με ρούχα, σε σημεία πως οι γάμπες και τα γόνατα, προκαλούν παροδική αλωπεκία.
• Αποτρίχωση: Το βίαιο τράβηγμα και ξερίζωμα τριχών με τις διάφορες μεθόδους αποτρίχωσης, καταστρέφει ορισμένους θυλάκους, ενώ άλλους τους εξασθενεί τόσο, ώστε να διαταράσσεται η λειτουργία τους. Αν η αποτρίχωση εφαρμοσθεί πολλές φορές, η προσωρινή αλωπεκία μπορεί να γίνει μόνιμη.
• Τριχοτιλλομανία: Είναι το τράβηγμα και ξερίζωμα των τριχών από το ίδιο το άτομο εξαιτίας ψυχολογικών λόγων. Επειδή συνήθως ξεριζώνονται τρίχες μεγάλου μεγέθους η αλωπεκία αυτή είναι παροδική, εκτός αν ξεριζώνονται τρίχες στο ίδιο σημείο της κεφαλής για μεγάλο χρονικό διάστημα.

2. Χημικοί παράγοντες

Στο ανθρώπινο σώμα επιδρούν διάφορες χημικές ουσίες, οι πιο πολλές για επαγγελματικούς, καλλωπιστικούς ή θεραπευτικούς λόγους. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, σι περισσότερες ουσίες χρησιμοποιούνται για την περιποίηση των τριχών. Όλα σχεδόν τα υλικά που χρησιμοποιούνται στις μόνιμες τριχοβαφές και στις περμανάντ έχουν βλαπτική επίδραση στους τριχικούς θυλάκους, Γι΄ αυτό λίγες μέρες μετά το βάψιμο ή την περμανάντ έχουμε μεγάλη απώλεια τριχών. Η αλωπεκία αυτή είναι παροδική. Άλλες ουσίες, σε αέρια ή σε υγρή μορφή, μπορεί να επιδράσουν στους θυλάκους προκαλώντας συνήθως παροδικές αλωπεκίες. Τέτοιες ουσίες είναι τα οξέα ή οι βάσεις, που χρησιμοποιούνται στο επαγγελματικό περιβάλλον. Επίσης, ισχυρά αντισηπτικά ή φαρμακεύτηκα σκευάσματα με τη μορφή αλοιφής μπορεί να προκαλέσουν τα ίδια αποτελέσματα.

3. Θερμότητα

Έχει παρατηρηθεί ότι η αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας, ιδίως στο τριχωτό της κεφαλής για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι πιθανόν να ευνοεί την εμφάνιση αλωπεκίας. Αυτό μπορεί να γίνει με καλύμματα της κεφαλής, όπως τα καπέλα και οι μαντίλες. Ο μηχανισμός με τον οποίο η θερμότητα δρα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι άγνωστος. Β) Ενδογενή αίτια: Οι τρίχες επηρεάζονται από πολλές οργανικές αιτίες, όπως αρρώστιες, διαταραχές της θρέψης, λήψη διάφορων ουσιών κτλ. Όλα αυτά, επηρεάζοντας το σύνολο των κυττάρων του σώματος επιδρούν στη λειτουργία των τριχικών θυλάκων και στην ανάπτυξη της τρίχας. Μ' αυτό τον τρόπο έχουμε συνήθως παροδικές αλωπεκίες, που θεραπεύονται όταν θεραπευτεί το αίτιο ου τις προκαλεί. Γ) Αλωπεκίες σε ανωμαλίες ενδοκρινών αδένων: Υποθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης, εγκυμοσύνη είναι μερικές από τις καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν πτώση των τριχών. Δ) Αλωπεκίες από λήψη φαρμάκων: Είναι μια κατάσταση που τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο συχνή. Αιτία είναι ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός φαρμακευτικών ουσιών, όπως είναι τα αντισυλληπτικά, τα αντιθυρεοειδικά, τα αντιπηκτικά, τα ψυχοφάρμακα, οι βιταμίνες Α, το βορικό οξύ, το σαλικυλικό οξύ, η γενταμυκίνη. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στα χημειοθεραπευτικά, δηλαδή στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου. Όσα απ’ αυτά είναι αντιμιτωτικά, δηλαδή εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, προκαλούν συνήθως έντονες αλωπεκίες μπορεί να γίνουν καθολικές. Ευτυχώς, είναι παροδικές. Ε) Αλωπεκίες από ανωμαλίες στη διατροφή: Όταν λείπουν από τον οργανισμό ουσίες που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία των τριχών, είναι επόμενο ότι θα υπάρξουν αλωπεκίες. Τέτοιες ουσίες είναι οι πρωτεΐνες, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος κα άλλα. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις αιτίες αδυνατίσματος, στις αναιμίες και στη διατροφή με ορισμένες μόνο τροφές. Οι αλωπεκίες αυτές είναι συνήθως παροδικές. Διάχυτη αλωπεκία γυναικείου τύπου Αν και ονομάζεται γυναικείου τύπου, η μια μορφή της πιστεύεται ότι έχει την ίδια αιτία με την ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία. Η γνήσια αλωπεκία γυναικείου τύπου είναι μια παροδική αλωπεκία, που λέγεται τελογόνος τριχόπτωση, και αυτή εμφανίζεται μόνο στις γυναίκες και μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολλών αιτίων. Μπορούμε να διακρίνουμε δυο διαφορετικές μορφές της γυναικείου τύπου αλωπεκίας: Η πρώτη μοιάζει με την ανδρογενετικού τύπου, μόνο που εμφανίζεται με διαφορετική μορφή. Η αιτία της είναι πιθανότατα ορμονικές διαταραχές και αυξημένη παραγωγή των ανδρογόνων στις γυναίκες. Η δεύτερη εμφανίζεται συνήθως στο τέλος της εγκυμοσύνης, ύστερα από λήψη αντισυλληπτικών, ύστερα από έντονες δίαιτες αδυνατίσματος και ύστερα από διαταραχές του κύκλου. Συμπτώματα Και οι δύο μορφές της διάχυτης αλωπεκίας γυναικείου τύπου παρουσιάζουν την ίδια κλινική εικόνα.  Εμφανίζεται λέπτυνση του τριχώματος και αραίωση στα ίδια σημεία με την ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία, δηλαδή στους κροτάφους και στην κορυφή της κεφαλής, αραίωση προχωρεί και μπορεί να εμφανιστεί σε όλο το κεφάλι. Επειδή οι γυναίκες συνήθως έχουν μακριά μαλλιά το φαινόμενο είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό από την αρχή, όμως οι ίδιες οι γυναίκες το αντιλαμβάνονται πρώτες καθώς λεπταίνουν και πέφτουν πιο πολύ τα μαλλιά τους. Την ίδια εποχή, μπορεί να εμφανισθεί αυξημένο τρίχωμα στο πάνω χείλος και στα μάγουλα. Σπάνια πέφτουν τα μαλλιά από μεγάλες επιφάνειες ώστε να εμφανιστεί η χαρακτηριστική “φαλάκρα". Η δεύτερη μορφή αφορά συνήθως νέες γυναίκες ανωμαλία στον εμμηνορυσιακό κύκλο, μετά το τέλος εγκυμοσύνης ή ύστερα από δίαιτα. Σ' αυτές τις περιπτώσεις πολύ μεγάλος αριθμός τριχών μπαίνει ταυτόχρονα στο τελογενές στάδιο ανάπτυξης της τρίχας). Στη συνέχεια, υπάρχει ταυτόχρονη πτώση των τριχών.  Οι τρίχες σταματούν την ανάπτυξή τους, η οποία θα έπρεπε να συνεχιστεί εξαιτίας έλλειψης σιδήρου και παραγόντων. Αυτή η μορφή της αλωπεκίας, εμφανίζεται στα ίδια σημεία με την προηγούμενη περίπτωση αλλά διαρκεί λίγο, καθώς οι τρίχες ξαναφυτρώνουν. Στην περίπτωση που η αιτία είναι ορμονική, αν δεν χορηγηθεί θεραπεία από δερματολόγους ιατρούς, η αλωπεκία συνεχίζεται όλο και πιο έντονα, σαν μόνιμη. Στην περίπτωση της τελογόνου τριχόπτωσης πιθανόν το φαινόμενο υποχωρεί από μόνο του, αλλά είναι δυνατόν να ξαναεμφανιστεί. Θεραπεία Στην περίπτωση της τελογόνου τριχόπτωσης δεν χρειάζεται ειδική θεραπεία επειδή υποχωρεί από μόνη της. Παρ΄ όλα αυτά μπορούμε να εμποδίσουμε την ανάπτυξή καταστάσεις που την προκαλούν και τη έλλειψη σίδηρου από τον οργανισμό. Στην ανδρογενετική αλωπεκία έχει βρεθεί ότι καλύτερα αποτελέσματα έχει η πρόληψη από τη θεραπεία.   Διάχυτη αλωπεκία ανδρογενετικού τύπου Η αλωπεκία ανδρογενετικού ή ανδρικού τύπου ανήκει στις διάχυτες αλωπεκίες. Είναι μια ειδική αλωπεκία για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, είναι η πιο συνηθισμένη αλωπεκία στον κόσμο και δεύτερον αφορά, στο μεγαλύτερο ποσοστό της, τους άνδρες. Μπορεί να εμφανισθεί σε διάφορες ηλικίες, από νεαρή έως πολύ προχωρημένη και αποτελεί μύθο το γεγονός άτι όποιος έχει τα μαλλιά του μετά τα 50 θα τα έχει για πάντα. Η αιτία για την ύπαρξη της ανδρογενετικού τύπου αλωπεκίας είναι ακόμα άγνωστη. Πάντως, είναι γεγονός ότι εμφανίζεται σε άντρες, και σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ή με προβλήματα στις γεννητικές ορμόνες τους. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αιτιολογία της είναι ορμονική. Πιθανόν να παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες όπως η κληρονομικότητα, η υπεριώδης ακτινοβολία, η θερμότητα από καπέλα, η φυλή και άλλα. Όμως, όλα αυτά πρέπει να αποδειχθούν. Συμπτώματα Η αλωπεκία μπορεί να εμφανισθεί σε πολύ νεαρή ηλικία. Αναφέρονται περιπτώσεις που άρχισε σε ηλικία 18 ετών και άλλες, που παρουσιάστηκε σε ηλικία 76 ετών. Η διάχυτη απώλεια των τριχών τις περισσότερες φορές εμφανίζεται σε έναν από τους κροτάφους. Στη συνέχεια, μπορεί να επεκταθεί και στους δύο κροτάφους ή στην κορυφή του κρανίου. Η απώλεια των τριχών πιθανόν να γίνεται γρήγορα ή πολύ αργά. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ούτε πόσες τρίχες θα πέσουν τελικά, ούτε πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό. Σίγουρο είναι ότι η πτώση των τριχών γίνεται ολοένα και πιο φανερή. Στην αρχή, η ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία δεν είναι φανερή. Αργότερα, η αραίωση γίνεται έντονη και το δέρμα. αρχίζει να φαίνεται περισσότερο. Πολύ αργότερα, οι τρίχες πέφτουν εντελώς από ορισμένα, σημεία και το δέρμα γίνεται γυαλιστερό. Πάντως, ποτέ αλωπεκία δεν είναι ολική, αφού στην ινιακή περιοχή (σβέρκο δηλαδή) δεν υπάρχει αλωπεκία, άγνωστο για ποιο λόγο. Η ανδρογενετικού τόπου αλωπεκία συνοδεύεται από έντονη σμηγματόρροια, την οποίο τη διακρίνουμε ως λιπαρότητα του δέρματος με μικρά λέπια που πέφτουν. Αν και η ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία δεν είναι αρρώστια και δεν συνοδεύει αρρώστια, συνήθως προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε όσους την έχουν, ιδίως αν αυτοί βρίσκονται σε νεαρή ηλικία. Αυτά τα προβλήματα είναι ψυχολογικά και κυμαίνονται από την απλή στενοχώρια ως την κατάθλιψη. Θεραπεία Από την αρχή του κόσμου έχουν εφαρμοσθεί άπειρες θεραπείες για την αλωπεκία αυτού του τύπου, όπως αλοιφές, φάρμακα, καταπλάσματα, που πολλές φορές ήταν επικίνδυνα για την υγεία. Κανένα όμως δεν είχε αποτέλεσμα. Στη δεκαετία του ΄70, δοκιμάστηκε ένα φάρμακο, η μινοξιδίνη, για τη θεραπεία της υπέρτασης. Γρήγορα όμως εγκαταλείφθηκε, γιατί παρουσίασε ως παρενέργεια υπερτρίχωση σε όλο το σώμα, ενώ σε φαλακρούς άντρες φύτρωσαν μαλλιά. Τότε, πίστεψαν ότι βρέθηκε το φάρμακο για την ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία. Παρατηρήθηκε όμως, ότι όταν λαμβάνει κανείς το φάρμακο αυτό από τα στόμα, η πίεσή του μπορεί να ελαττωθεί πολύ, γεγονός που το καθιστά επικίνδυνο. Επιπλέον, η τοπική εφαρμογή σε αλοιφές ή λοσιόν έχει φτωχά αποτελέσματα. Η θεραπεία είναι μακροχρόνια και ακριβή. Σταματά σε ένα βαθμό την αλωπεκία, ενώ ελάχιστες τρίχες ξαναφυτρώνουν. Μόλις διακοπεί η θεραπεία, η πτώση των τριχών συνεχίζεται. Ως τελική λύση εφαρμόζεται η μεταμόσχευση τριχών, η οποία είναι αποτελεσματική, οριστική και συνιστάται σε όσους αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα με την πτώση των μαλλιών τους.   Δημήτριος Κρυπωτός Ιατρός Παθολόγος