Ανατομικά στοιχεία που μας ενδιαφέρουν στην κυτταρίτιδα

Ο ορός κυτταρίτιδα αναφέρθηκε για πρώτη φορά πριν από 150 χρόνια στη γαλλική βιβλιογραφία µε τον ορό κυτταρωση ή κυτταραλγια. Η ελληνική λέξη είναι «κυτταρίτις» οπού κατά την ιατρική ορολογία η κατάληξη «-ίτις» σηµαίνει φλεγµονή του συνδετικού ιστού. Η κυτταρίτιδα ή λιποδυστροφία ή υδρολιποδυστροφία θεωρείται ότι είναι µια παθολογική κατάσταση των δερµατικών και υποδορίων ιστών, που χαρακτηρίζεται από κακή λειτουργίατης αιµατικής και λεµφικής κυκλοφορίας µε αποτέλεσµα την ανοµοιογενή κατανοµή µορίων λίπος στον συνδετικό ιστό και την κατακράτηση νερού σ’αυτον.

Συνδετικός ιστός

Ο συνδετικός ιστός βρίσκεται µεταξύ των διαφορών οργάνων. Στηρίζει τα κύτταρα των οργάνων αυτών και λειτουργεί ως φορέας και οδηγός των αγγείων και νευρών. Είναι µαλακός στη σύσταση και αποτελείται από κύτταρα, µεταξύ των οποίων βρίσκεται άφθονη η µεσοκυττάρια ουσία. Επίσης αποτελείται από ελαστικές και κόλλαγες ίνες, οι οποίες στις γυναίκες είναι κάθετες, δεν σχηµατίζουν πλέγµα και απέχουν πιο πολύ µεταξύ τους. Στους άνδρες βρίσκονται χιαστή καταστρέφοντας έτσι τα λιπώδη κύτταρα µε συνεπεία να µην αφήνουν περιθώρια για ανάπτυξη κυτταρίτιδας. Τα κύτταρα του συνδετικού ιστού διακρίνονται ανάλογα µε τη σταθερότητα της σχέσης τους σε µόνιµα ή σταθερά και σε ελευθέρα ή κινητά.   Α. Μόνιµα ή σταθερά κύτταρα είναι:

• Ινοβλάστες
• Λιπώδη κύτταρα
• Αδιαφοροποίητα κύτταρα

  Β. Ελευθέρα ή κινητά κύτταρα είναι:

• Μακροφάγα
• Πλασµοκύτταρα
• Σιτεύτηκα κύτταρα
• Μεταναστευτικά

Η διαµόρφωση της κυτταρίτιδας στον συνδετικό ιστό οφείλεται στην φθορά αυτού εξαιτίας της κακής κυκλοφορίας της λέµφου και του αίµατος, επίσης µερικές φορές (ειδικά στις γυναίκες) παίζει ρολό και η ποιότητα του συνδετικού ιστού. Η δηµιουργηµένη από την κακή µικροκυκλοφορία κυτταρίτιδα περιορίζει ακόµη περισσότερο την ελαστικότητα του συνδετικού ιστού και διαταράσσει τον κυτταρικό µεταβολισµό µε αποτέλεσµα την επιπλέον επιδείνωση της. Μεσοκυττάρια ουσία Η µεσοκυττάρια ουσία αποτελείται από ίνες και άµορφη θεµέλια ουσία και αποτελεί τη µεγαλύτερη µάζα του συνδετικού ιστού. Οι ίνες διακρίνονται σε:

• Ελαστικές
• Κόλλαγες
• ∆υκτιωτές

Άµορφη θεµέλια ουσία είναι η ουσία που συµπληρώνει τα κενά µεταξύ των κυττάρων και βρίσκεται σε όλα τα είδη του συνδετικού ιστού. Αποτελείται από πρωτεΐνες, όξινους βλενοπολυσοκχαριτες, λιπίδια και νερό. Η βασική αιτία της δηµιουργίας της κυτταρίτιδας είναι η διαταραχή του µεσοκυττάριου υγρού. Κατά την άποψη πολλών επιστηµόνων που ασχοληθήκαν µε το θέµα αυτό, όσο πιο φυσιολογική είναι η σύσταση των µεσοκυττάριων υγρών, τόσο ο συνδετικός ιστός διατηρείται πιο εύκαµπτος, ελαστικός και υγιείς. Επίσης στη σύσταση των µεσοκυττάριων υγρών οφείλεται και η σωστή διακίνηση και ανταλλαγή, µεταξύ τριχοειδών αγγείων –θεµελίου ουσίας και κυττάρων.

Υποδόριο λίπος - Υπόδερμα

Το υπόδερµα έχει πάχος από 2 έως 30mm. Βασικός του ρόλος είναι η στήριξη της επιδερµίδας και η σύνδεση αυτής µε τα εν τω βάθη µαλακά µόρια. Η ποσότητά του παρουσιάζει δίφορες ανάµεσα στα δύο φύλα (είναι πλουσιότερο στις γυναίκες) και στην ηλικία όπου είναι λιγότερο στους ηλικιωµένους καθώς και σε διαφορετικά σηµεία του σώµατος (είναι ελάχιστο στο στόµα και στη µύτη). Αποτελείται από κολλαγόνες και ελαστικές ίνες µεταξύ των οποίων υπάρχουν λιποκύτταρα . Η λειτουργία του λιπώδους ιστού είναι η θερµική µόνωση και η µηχανική προστασία των υποκείµενων ιστών. Ο κύριος όµως ρόλος του είναι η αποθήκευση λιπιδίων και η απελευθέρωση λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία µετά από την επίδραση ορµονικών ή νευρικών ερεθισµάτων. Το λίπος ενεργοποιείται από το ένζυµο λιπάση, η οποία υδρολύει τα αποθηκευµένα τριγλυκερίδια. Ο λιπώδης ιστός όµως έχει και ενδοκρινή λειτουργία και συµµετέχει ενεργά στη µετατροπή της ανδροστενδιόνης προς οιστρόνη.

Αποθήκευση και καύση του λίπους

Στην επιφάνεια κάθε λιποκυττάρου υπάρχουν ειδικοί υποδοχείς. Η επιστηµονική έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχει µεγάλη ποικιλία υποδοχέων που κάποιοι επιτρέπουν την αποθήκευση και κάποιοι άλλοι την καύση του λίπους. Αυτοί που επιτρέπουν την αποθήκευση του λίπους στα λιποκύτταρα είναι οι άλφα-2 υποδοχείς που ενεργοποιούνται από την ινσουλίνη που απελευθερώνεται όταν υπάρχει αυξηµένη ποσότητα διαθέσιµου λίπους στην αιµατική κυκλοφορία. Οι υποδοχείς που ρυθµίζουν την απελευθέρωση του λίπους από τα λιποκύτταρα προς την αιµατική κυκλοφορία είναι οι β-υποδοχείς. Αυτοί ενεργοποιούνται από ορµόνες όπως η θυροξίνη και η αδρεναλίνη και άλλες φυσικές ουσίες. Εποµένως για την αποµάκρυνση του λίπους από τα λιποκύτταρα πρέπει να γνωρίζουµε ποια φάρµακα και ποιες ουσίες µπορούν να µιµηθούν την επίδραση των φυσικών ορµονών και να ενεργοποιήσουν τους β-υποδοχείς. Μέχρι τώρα έχουν βρεθεί αρκετές ουσίες µε παρόµοια δράση, όπως η καφεΐνη, η αµινοφυλλίνη, το πυρίτιο, το κοβάλτιο, ο ψευδάργυρος και το µαγνήσιο που σε απειροελάχιστες ποσότητες µπορούν να ενεργοποιήσουν τους β-υποδοχείς, χωρίς όµως να έχει διαπιστωθεί ποιος είναι ο πλέον ενδεδειγµένος τρόπος χρήσης τους. Επίσης η απελευθέρωση του λίπους ελέγχεται από την ποσότητα της αιµατικής ροής. Πλούσια αιµατική ροή εγγυάται τη γρήγορη απελευθέρωση λίπους και άρα την συρρίκνωση των λιποκυττάρων.

Λιποκύτταρα και αύξηση του σωματικού βάρους

Η κατανοµή των υποδοχέων που ελέγχουν την πρόσληψη ή την απελευθέρωση λίπους από τα λιποκύτταρα, καθορίζει τους ιστούς οι οποίοι επιλέγονται για την αποθήκευση της περίσσειας µάζας λίπους. Οι γυναίκες έχουν την τάση να συγκεντρώνουν την περίσσεια του σωµατικού τους βάρους στα γόνατα, τους γλουτούς, τα ισχία, τους µηρούς, ενώ οι άντρες στο θώρακα, τα άνω άκρα, το πρόσωπο και το λαιµό. ∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι όταν οι γυναίκες αποκτούν βάρος, τείνουν να το προσλάβουν στο κάτω ηµιµόριο του σώµατος τους, ενώ όταν χάνουν περιττό βάρος, τείνουν να το αποβάλλουν από το ανώτερο ηµιµόριο (σώµα σχήµατος αχλαδιού). Η αιτία για το παραπάνω φαινόµενο είναι ότι τα λιποκύτταρα των περιοχών του σώµατος, στα οποία εµφανίζεται συχνότερα η κυτταρίτιδα, φαίνεται να αντιδρούν µε διαφορετικό τρόπο στην κατανάλωση λίπους, σε σχέση µε τα λιποκύτταρα άλλον περιοχών του σώµατος. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα λιποκύτταρα των περιοχών που είναι επιρρεπείς στην κυτταρίτιδα διαθέτουν µεγαλύτερη αναλογία λιποαποθηκευτικών άλφα 2-υποδοχέων και χαµηλότερη αναλογία λιποαπελευθερωτικών β-υποδοχέων σε σχέση µε τις υπόλοιπες περιοχές του σώµατος. Τα λιποκύτταρα λοιπόν των περιοχών που είναι επιρρεπείς στην ανάπτυξη κυτταρίτιδας είναι πιο ενεργά και πιο ικανά στο να αποθηκεύουν λίπος από τα λιποκύτταρα των υπόλοιπων περιοχών του σώµατος και έχουν µικρότερη ικανότητα απελευθέρωσης του αποθηκευµένου λίπος στην κυκλοφορία. Γι’ αυτό είναι σηµαντικό να διατηρείται το σωµατικό σταθερό χωρίς απότοµες αυξοµειώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ένας νέος κυτταρικός υποδοχέας των λιποκυττάρων, ο οποίος αφορά τον ανδρικό πληθυσµό και παρουσιάζει υψηλότερες συγκεντρώσεις στις περιοχές του αντρικού σώµατος οι οποίες είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη κυτταρίτιδας. Σύµφωνα µε τα παραπάνω η κατανοµή του λίπους στους ιστούς ελέγχεται από γενετικούς και φυλετικούς παράγοντες µέσω παραγωγής συγκεκριµένων φυλετικών ορµονών.

Υγιής αιματική παροχή

Είναι σηµαντικό να γνωρίζουµε ότι οι αρτηρίες, οι φλέβες και τα λεµφαγγεία συνεργάζονται ώστε να επιταχύνουν τη θρέψη του λιπώδους ιστού και την αποµάκρυνση των τοξικών µεταβολικών προϊόντων και του µεσοκυττάριου υγρού. Ανάπτυξη κυτταρίτιδας παρατηρείται σε περίπτωση καταστροφής του λιπώδους ιστού. Έχουν διαπιστωθεί 3 παράγοντες υπεύθυνοι για την καταστροφή αυτή: ανεπαρκής αιµατική παροχή µέσω της µικροκυκλοφορίας, ανεπαρκής φλεβική και λεµφική παροχέτευση. Οι παράγοντες αυτοί δεν λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά αλληλεπιδρούν ισχυρά µεταξύ τους. Ο βαθµός της σοβαρότητας της παρατηρούµενης κυτταρίτιδας εξαρτάται άµεσα από το ποσό του προσβεβληµένου λιπώδους ιστού.   Επιμέλεια κειμένου: Ζάρπα Ευαγγελία Αισθητικός - κοσμητολόγος ΤΕΙ Αθήνας Πηγή: Πτυχιακή εργασία δημοσιευμένη στο Ιντερνετ