Ανατομία και φυσιολογία της τρίχας

Οι τρίχες είναι κεράτινα επιθηλιακά όργανα, κυλινδρικά και νηματοειδή, εκφύονται δε λοξώς σε κόλπωμα του δέρματος που ονομάζεται θύλακας της τρίχας. Η τριχοσμηγματογόνος μονάδα είναι ένα από τα εξαρτήματα του δέρματος και αποτελείται από τις τρίχες που βρίσκονται μέσα στους θύλακες, από τους σμηγματογόνους αδένες που εκκρίνουν το περιεχόμενό τους στο θύλακα της τρίχας και από τον ανελκτήρα μυ της τρίχας, ο οποίος εκτείνεται μεταξύ θυλάκου και της γειτονικής περιοχής της επιδερμίδας.   Η τρίχα αποτελείται από άνθρακα, υδρογόνο, άζωτο, οξυγόνο και θείο. Η χροιά της τρίχας οφείλεται: α) στα κοκκία της χρωστικής γύρω και μέσα των κυττάρων του φλοιού της τρίχας, β) στη διάχυτο χροιά του πρωτοπλάσματος των κυττάρων της τρίχας και γ) στον αέρα που βρίσκεται μεταξύ των κυττάρων της τρίχας.  

Είδη της τρίχας

Διακρίνουμε δύο είδη τριχών:

1. Τις τελογενείς, οι οποίες είναι παχιές και μακριές.
2. Τις τρίχες χνοώδους τριχώματος, οι οποίες είναι κοντές και λεπτές και αποτελούν το χνούδι.

  Ως προς το σχήμα διακρίνουμε τις ευθείες, τις κυματοειδείς και τις σπειροειδείς.  

Υφή της τρίχας

  Κάθε τρίχα αποτελείται από τα έξω προς τα μέσα από το περιτρίχιο, τη φλοιώδη και τη μυελώδη ουσία. Το περιτρίχιο αποτελείται από ένα στοίχο κεράτινων φολίδων που περιβάλλουν την τρίχα και είναι τοποθετημένα μεταξύ τους όπως τα κεραμίδια. Η φλοιώδης ουσία αποτελείται από ατρακτοειδή κύτταρα κερατινοποιηθέντα, μέσα στα οποία βρίσκονται κοκκία χρωστικής και φυσαλίδες αέρος. Η μυελώδης ουσία υπάρχει μόνο σε παχιές τρίχες και αποτελείται από ένα έως δύο στοίχους κυττάρων λιγότερο κερατινοποιημένα και με λιγότερη χρωστική.  

Μέρη της τρίχας

  Κάθε τρίχα εμφανίζει ένα ελεύθερο μέρος που εξέχει του δέρματος, το οποίο καλείται στέλεχος και ένα μέρος εντός του δέρματος που καλείται ρίζα. Στο άκρο του στελέχους βρίσκεται η κορυφή της τρίχας, ενώ στο άκρο της ρίζας μια κωνοειδής πάχυνση ο βολβός της τρίχας, ο οποίος χρησιμεύει για την ανάπλαση της τρίχας. Μέσα στην κοιλότητα του βολβού εισχωρεί μια προσεκβολή του χορίου, η θηλή της τρίχας, από την οποία τρέφεται η τρίχα.  

Οι ορθωτήρες μύες των τριχών

  Αυτοί είναι ταινιοειδείς δεσμίδες από λείες μυϊκές ίνες φερόμενες λοξά από τις θηλές του χορίου του δέρματος, στον ινώδη θύλακα της τρίχας. Οι μύες αυτοί νευρώνονται από το συμπαθητικό. Όταν συσπώνται δε, ανορθώνουν την τρίχα. Στη γωνία που σχηματίζουν μετά της τρίχας βρίσκεται ο σμηγματογόνος αδένας και έτσι κατά τη σύσπαση αυτών υποβοηθείται και η εκκένωση του εκκρίματος των αδένων αυτών. Οι ορθωτήρες μύες δεν υπάρχουν στις τρίχες του μετώπου, του γενείου, των φρυδιών, των βλεφαρίδων, της μύτης, των χειλέων.  

Τα νεύρα των τριχών

  Γύρω από την τρίχα καταλήγουν εμμύελες και αμύελες νευρικές ίνες. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι λεγόμενοι νευρικοί στέφανοι που θεωρούνται ως υποδοχείς των ερεθισμάτων της πιέσεως του δέρματος.  

Ανάπλαση των τριχών

  Οι τρίχες του δευτερογενούς τοιχώματος μετά πάροδο ορισμένου χρονικού διαστήματος πέφτουν και αντικαθίστανται από νέες. Έτσι, η ζωή των τριχών της κεφαλής και των γενειών διαρκεί από 3 ως 5 χρόνια και των βλεφαρίδων η ζωή, είναι 3-5 μήνες. Επί του ανθρώπου διακρίνουμε το πρωτογενές, το δευτερογενές και το τριτογενές τρίχωμα. Πρωτογενές τρίχωμα: Εμφανίζεται τον τρίτο μετεμβρυϊκό μήνα πάνω από τους οφθαλμούς, το μέτωπο και το άνω χείλος. Κατά δε τον όγδοο μήνα ολόκληρο το δέρμα καλύπτεται από το χνούδι, εκτός από την παλάμη, το πέλμα, τη θηλή του μαστού κλπ. Αυτό το τρίχωμα πέφτει βαθμιαία, ούτως ώστε μετά τον όγδοο μήνα, εμφανίζεται το δευτερογενές τρίχωμα. Συγχρόνως με την ήβη αρχίζει να εμφανίζεται το τριτογενές τρίχωμα (μουστάκι, γένια, τρίχωμα της μασχάλης, των έξω γεννητικών οργάνων). Το τρίχωμα της κεφαλής, οι βλεφαρίδες και τα φρύδια εμφανίζονται κατά τον τοκετό ή λίγο μετά απ’ αυτόν. Στην ανάπτυξη του τριχώματος, σπουδαιότατο ρόλο παίζουν οι αδένες έσω εκκρίσεως.   Αρκετοί παράγοντες ασκούν σημαντική επίδραση στο βαθμό της ανάπτυξης των τριχών. Αυτοί είναι οι εξής:  

1. Φυλετικοί

 

2. Ηλικία: Μετά την εμμηνόπαυση στις γυναίκες και μετά μια δεκαετία στους άνδρες, το μεν τρίχωμα του προσώπου τείνει να αυξηθεί, το δε όλων των υπολοίπων περιοχών του σώματος τείνει να εξαφανισθεί.

 

3. Φύλο

 

4. Ατομικοί: Υπάρχουν έντονες διαφορές ως προς το βαθμό της σωματικής τριχοφυΐας μεταξύ των ατόμων οποιασδήποτε φυλής και φύλου. Τούτο δε φαίνεται ότι αποτελεί ίδιο βιολογικό χαρακτηριστικό.

 

5. Περιοχή: Υπάρχουν αξιόλογες διαφορές ως προς το βαθμό τριχοφυΐας μεταξύ των διαφόρων περιοχών όπου αναπτύσσεται το σωματικό τρίχωμα.

 

Κύκλος της τρίχας

  Οι θύλακοι των τριχών εμφανίζουν κυκλική δραστηριότητα, η οποία στον άνθρωπο εκδηλώνεται υπό μορφή μωσαϊκού, δηλαδή η φάση του κύκλου κάθε θυλάκου είναι ανεξάρτητη από εκείνη στην οποία βρίσκεται γειτονικός θύλακας. Κάθε θύλακας διέρχεται φυσιολογικά από τρεις διαδοχικές φάσεις: α) Ανάπτυξης (αναγενής φάση). Διαρκεί περισσότερο από τις άλλες δύο. Για τις τρίχες του τριχωτού της κεφαλής, οι οποίες εμφανίζουν τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από όλες τις τρίχες του υπόλοιπου σώματος, κυμαίνεται από 2-6 έτη. β) Αναστολή της ανάπτυξης και προετοιμασία για την πτώση της τρίχας (καταγενής φάση). Εδώ αρχίζουν οι επεξεργασίες εκείνες, οι οποίες προετοιμάζουν την πτώση της τρίχας και την αντικατάστασή της με νέα. Η διάρκεια του σταδίου αυτού είναι αρκετή 2-3 εβδομάδες. γ) Ηρεμίας (τελογενής φάση) κατά την οποία αποπίπτουν οι τρίχες. Οι τρίχες κατά το στάδιο αυτό, το οποίο διαρκεί τρεις μήνες περίπου για τις τρίχες του τριχωτού της κεφαλής πέφτουν με τη δράση απλής μηχανικής έλξης ή επειδή η νέα τρίχα σπρώχνει την παλιά.   Ο κύκλος των τριχών που περιγράφηκε δικαιολογεί την φυσιολογική απόπτωση 50-70 τριχών από το τριχωτό της κεφαλής καθημερινά.   Ζάρπα Ευαγγελία Πτυχ. Αισθητικός – Κοσμητολόγος ΤΕΙ Αθήνας Καθηγήτρια Αισθητικής – Εισηγήτρια Σεμιναρίων