Αναιμίες

Oι αναιμίες είναι παθήσεις που οφείλονται στην ελάττωση του αριθμού των ερυ-θρών είτε στην ελάττωση της αιμοσφαιρίνης τους είτε στην ελάττωση και των δυο. Αποτέλεσμα είναι να περιορίζεται η δυνατότητα μεταφοράς ε-παρκούς οξυγόνου στα διάφορα όργανα. Όλες οι αναιμίες έχουν την ίδια κλινική εικόνα: -    Κεφαλαλγίες, αϋπνία, τάση προς λιποθυμία, πνευματική κόπω-ση (λόγω μειωμένης οξυγόνωσης του εγκεφάλου). -    Δύσπνοια, ταχυκαρδία και στηθαγχικούς πόνους (λόγω ελάττω-σης του οξυγόνου).

1. Οξεία μεθαιμορραγική αναιμία

Οφείλεται σε μεγάλη και απότομη απώλεια αίματος από οποιαδήποτε αιτία. Εδώ προέχει το shock λόγω της απώλειας αίματος και ο κίνδυνος σχε-τίζεται τόσο από την ποσότητα και την ταχύτητα που χάνεται το αίμα, ό-σο και από την ταχύτητα που θα το αντικαταστήσουμε.

2. Σιδηροπενική αναιμία ή υπόχρωμη

Οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου. Τα ερυθρά δεν ελαττώνονται πολύ, αλ-λά δεν περιέχουν αιμοσφαιρίνη (δεν συντίθεται λόγω έλλειψης σιδήρου). Τα λευκά αιμοσφαίρια, όσο και τα αιμοπετάλια δεν επιρρεάζονται. Η σιδηροπενική αναιμία είναι συχνότερη στα βρέφη (τρέφονται με γάλα που είναι φτωχό σε σίδηρο) και στις εγκύους γυναίκες όπου οι ανάγκες σε σίδηρο είναι αυξημένες. Τα συμπτώματα είναι: -    Δύσπνοια. -    Κόπωση. -    Κεφαλαλγία. -    Το δέρμα γίνεται ξηρό και τραχύ. -    Τα νύχια σπάνε εύκολα. -    Ραγάδες στις γωνίες του στόματος κλπ. Η θεραπεία γινεται με σίδηρο (ενέσιμο ή από το στόμα).

3. Αιμολυτικές αναιμίες

Αιμολυτικές είναι οι αναιμίες που οφείλονται σε αυξημένη καταστρο-φή (αιμόλυση) των ερυθρών αιμοσφαιρίων στον οργανισμό. Οι αιμολυτικές αναιμίες διακρίνονται σε: α.    Κληρονομικές Σε αυτές συνήθως το σχήμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων διαφέρει από το φυσιολογικό, οπότε αυτά είναι πιο ευπαθή και καταστρέφονται εύκο-λα. Η κύρια διαταραχή αφορά την κατασκευή της αιμοσφαιρίνης και γι’ αυτό και λέγονται αιμοσφαιρινοπάθειες. Εδώ υπάγονται οι εξής αναιμίες: -    Η σφαιροκυτταρική αναιμία Εδώ τα ερυθρά είναι σφαιρικά και άρα μειωμένης αντίστασης. Η αφαί-ρεση του σπληνός είναι το μόνο μέσο που θα εφαρμοστεί. -    Η δρεπανοκυτταρική αναιμία Τα ερυθρά περιέχουν παθολογική αιμοσφαιρίνη S (Hb-S) που εύκολα καθιζάνει. Παρατηρείται σε ομοζυγώτες, ενώ οι ετεροζυγώτες έχουν μό-νο το στίγμα της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας. Όταν δυο γονείς έχουν το στίγμα τα παιδιά έχουν δρεπανοκυτταρική αναιμία, ενώ όταν ένας από τους δυο έχει το στίγμα, τότε και τα παιδιά θα έχουν μόνο το στίγμα. -    Η μεσογειακή αναιμία ή νόσος του Cooley Τα ερυθρά αιμοσφαίρια φέρουν σε μεγάλη αναλογία την εμβρυϊκή αι-μοσφαιρίνη F (HbF). Παρατηρείται σε ομοζυγώτες, ενώ οι ετεροζυγώτες φέρουν το στίγμα της μεσογειακής αναιμίας. Οι συγγενείς αναιμίες έχουν κακή πρόγνωση. Τα άτομα πεθαίνουν σε νεαρή ηλικία και τα μόνα παρηγορητικά μέσα είναι οι μεταγγίσεις και σε μερικές, η αφαίρεση του σπληνός. Ο σπλήνας αφαιρείται γιατί σε αυτόν γίνεται η μεγαλύτερη καταστρο-φή των ερυθρών αιμμοσφαιρίων. β.    Επίκτητες Σε αυτές δεν υπάρχει ανωμαλία των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή της αι-μοσφαιρίνης. Η αιμόλυση οφείλεται σε ένα από τα εξής αίτια: -    Σε λοιμώξεις (σηψαιμίες, ελονοσία, τέτανο κλπ.). -    Σε φάρμακα (σουλφοναμίδες, πριμακίνη, PAS, αντιπυρίνη, αρ-σενικούχα κλπ.). -    Σε φυσικούς παράγοντες (υψηλή θερμοκρασία, ψύχος). -    Σε δηλητήρια (π.χ. φιδιών). -    Σε μεταγγίσεις ασύμβατου αίματος (αίμα άλλης ομάδας). Εδώ πρέπει να αναφέρουμε και την αιμολυτική νόσο των νεογνών ό-που η αιμόλυση οφείλεται σε συγκόληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων α-πό τα αντι-Rh αντισώματα. Εμφανίζεται όταν ο πατέρας είναι Rh+, η μη-τέρα Rh- και το νεογνό Rh+. Το Rh+ στην περίπτωση αυτή παιζει τον ρό-λο του αντιγόνου που περνάει με τον πλακούντα στην κυκλοφορία της μητέρας η οποία δημιουργεί αντι-Rh αντισώματα. Η ένωση αντιγόνου (Rh) με το αντίσωμα (αντι-Rh) προκαλεί την αιμό-λυση.   Δημήτριος Κρυπωτός Ιατρός Παθολόγος